Taal & Mores

Gedoe om de koe

Tekst: Frits Roest

Wie in de Oostenrijkse bergen gaat wandelen, realiseert zich wellicht niet dat een groot deel van de paden over privéterrein voert. Zouden boeren geen vrije doorgang over hun almweides bieden, dan zouden tal van mooie wandelroutes wegvallen. Toen de rechtbank begin 2019 oordeelde dat een boer uit Tirol € 490.000 schadevergoeding moest betalen omdat zijn koeien in 2014 een 45-jarige Duitse toeriste hadden gedood, sloeg dat dan ook in als een bom. In de eerste reacties overheersten de emoties. Boeren dreigden een einde te maken aan het gebruik van hun almen als gratis ‘Disneyland’ of kondigden aan hun vee ’s zomers voortaan op stal te zullen houden. Beide opties zouden voor het toerisme dramatisch uitpakken… weg wandelroutes, weg pittoreske foto’s van koeien op almweides, weg Almabtrieb.

Hondenverbod

Er werd ook gepleit voor een hondenverbod op almen, want vrijwel altijd als koeien mensen aanvallen (ook bij de Duitse toeriste) is er een hond betrokken. Moederkoeien zien honden als natuurlijke vijanden waartegen ze hun kalveren zo nodig zullen beschermen. De boodschap is dan ook: hond kort aanlijnen en met een grote boog om de runderen heenlopen. Dreigt er toch een aanval (zeker met een agressieve, blaffende hond is dat een reëel risico), dan is het zaak de lijn meteen los te laten zodat koe en hond het samen kunnen uitvechten. Omdat de Duitse toeriste de hondenlijn om haar buik had gebonden, kon ze zich niet snel genoeg bevrijden, struikelde ze en werd ze vervolgens vertrapt. Met het wandelseizoen in aantocht moesten er de afgelopen maanden knopen worden doorgehakt.

Geen kinderboerderij

Hoe ging het verder? De veroordeelde boer is sowieso financieel gecompenseerd door de Landwirtschaftskammer en de deelstaat Tirol, zodat hij niet failliet gaat. Een nieuwe verzekering moet dergelijke risico voortaan afdekken. Daarnaast heeft de regering samen met boerenorganisaties en de Alpenvereniging een nieuwe gedragscode opgesteld, vergelijkbaar met de FIS-pistenregels, die ervoor moet zorgen dat wandelaars niet in de problemen komen en dat vee niet gestrest raakt. Helemaal nieuw zijn die regels niet. Met de slogan Eine Alm ist kein Streichelzoo probeert de Landwirtschaftskammer Tirol wandelaars al jaren te attenderen op het gewenste gedrag. De nieuwe regels zijn hiervan min of meer een formele weerslag. Waren het eerst adviezen, een (nog niet definitief) wetsontwerp legt de verantwoordelijkheid bij wandelaars/toeristen zelf om ze te kennen en op te volgen.

Dat is soms makkelijker gezegd dan gedaan. Vorige zomer werd mijn wandelpad gekruist door een groep jonge runderen. Ik liep er met een boog omheen,  maar een van de jonkies kwam achter me aan en schurkte met haar hoofd tegen mijn heupen. Ze wilde duidelijk ‘gestreichelt’ (geaaid) worden. Omdat er geen volwassen dieren in de buurt waren, dreigde er geen gevaar. Wat doe je dan als twee grote koeienogen je smekend aankijken? Toch maar doorlopen dus.