Evenementen & Exposities

Oper im Steinbruch

Turandot – Bühne voor de voorstelling

Daniel Serafin © Jerzy Bin

Eigenlijk wil Daniel Serafin ‘zijn’ operavoorstellingen helemaal niet vergelijken met die in klassieke operahuizen. ‘Alles is anders’, benadrukt hij. Allereerst de coulisse: een kalksteengroeve die de Romeinen tweeduizend jaar geleden begonnen te ontginnen om het nabije vestingstadje Carnuntum (Neder-Oostenrijk) te bouwen. De groeve – een van de grootste en oudste van Europa – is sinds 2001 UNESCO-werelderfgoed. Het is het ideale decor voor de opera’s die hier sinds 1996 elke zomer worden opgevoerd. Serafin: ‘De natuurlijke architectuur is al een spektakel op zich.’

Bovendien heeft hij de beschikking over een 7000 vierkante meter groot podium en kunnen er per avond bijna vijfduizend toeschouwers in de zaal. ‘Daarom kun je hier eigenlijk alleen grootse en meeslepende opera’s opvoeren als Carmen, die Zauberflöte of Aïda. Een kleine, intieme opera zou nietig en verloren lijken, zeker vanaf de achterste rijen.’

Vuurwerk en acrobatiek

Turandot – Bühne na de pause

Serafin is sinds 2017 artistiek directeur van de Festspiele in de steengroeve. Hij heeft het tot z’n missie gemaakt om de voorstellingen voor een zo breed mogelijk publiek toegankelijk te maken. ‘Veel mensen zijn bang voor opera. Ze vinden het te ‘intellectueel’ of ‘stijf’, maar dat hoeft het niet te zijn. Op deze plek kun je dingen doen die in een operahuis niet mogelijk zijn. We gebruiken stunts, vuurwerk, acrobatiek. Lichtprojecties… Het moet een feest voor oren en ogen zijn, een opulent totaalspektakel dat je nergens anders zo kunt zien. Waarom zou je anders naar een opera in de openlucht gaan – met het risico dat het regent of koud is – als je een vergelijkbare ervaring ook in een zaal kunt hebben?’

Turandot

Turandot © Jerzy Bin

Giacomo Puccini’s Turandot, in 2021 op het programma, is een goed voorbeeld van wat hij bedoelt. Voor deze opera heeft ontwerper Paul Tate dePoos een ivoorkleurig decor gemaakt dat uit steen gehouwen lijkt, een doolhof van bruggen en trappen dat het paleis van de Chinese prinses Turandot verbeeldt. Vanaf de tweede akte, met het invallen van de duisternis, worden deze gevelelementen met kleurrijke lichtprojecties bespeeld en waan je je bijna in een bioscoop. Er wordt bovendien niet alleen gezongen en geacteerd, op het zeven verdiepingen tellende podium zien we ook acrobatiek, stunts en vuurwerk. Er vindt zelfs een ‘onthoofding’ plaats op een rots op 34 meter boven het podium. Het spektakel wordt gecompleteerd door 117 verschillende kleurrijke kostuums en een tachtigkoppig orkest en dito koor. Zelfs de zwaluwen die over ons hoofd scheren dragen bij aan een overweldigende ervaring.

Uitdagingen

Turandot – Vader © Jerzy Bin

Serafin erkent dat er ook uitdagingen zijn bij het programmeren van een opera in de openlucht. Omdat de instrumenten niet nat mogen worden, zit het orkest in een aanbouw naast het podium. Lastig, want de dirigent moet er ook voor zorgen dat koor en zangers op het juiste moment inzetten. Dat is opgelost door hem te filmen en die beelden live te vertonen op een enorm beeldscherm achter het publiek – goed zichtbaar voor de kunstenaars op het podium.

Voor de zangers zelf kunnen de temperatuurwisselingen lastig zijn. ‘Zang verplaatst zich via lucht; het is geluidsweerkaatsing. Als het windstil is, klinkt je stem heel anders dan bij windkracht 4. Daarom laten we iedereen met microfoon zingen, zodat onze geluidstechnici achter de schermen voor de juiste balans tussen zang en orkest kunnen zorgen.’

Anderen enthousiasmeren

Applaus

Zelf werkte Serafin (1981) na zijn studie aan de Juilliard School in London tien jaar als operazanger (bariton), tot hij in 2006 besloot een carrièreswitch te maken. ‘Ik zal nooit een Luciano Pavarotti of Jonas Kaufmann worden. Dan vind ik het bevredigender om jonge mensen die wel dat niveau hebben te enthousiasmeren en aan een groot publiek te presenteren. Als iemand succes heeft in een rol, zal ik hem of haar ook niet automatisch een volgende keer weer dezelfde rol geven. Dat is voor niemand interessant. Ik wil zo veel mogelijk mensen een kans geven zich voor een groot publiek te bewijzen.’
Al zal hij daarbij nooit concessies doen aan het niveau. ‘Kwaliteit, kwaliteit, kwaliteit: Daar gaat het om.’

Puccini’s opera Turandot is hier nog tot 21 augustus te zien in de Steinbruch St. Margarethen. In 2022 staat een opera van Verdi op het programma. Dan is Nabucco te zien van 13 juli tot 14 augustus. Kaarten daarvoor (in diverse prijscategorieën vanaf € 29,- ) zijn nu al te koop. Meer informatie en reserveren: operimsteinbruch.at

Sankt Margarethen – “Foyer”

Tips & Weetjes

• De Steinbruch St. Margarethen ligt op een half uur rijden vanaf Wenen. Je kunt desgewenst een busretour vanaf Wenen boeken.
• Meer weten over het decor en de special effects. Voorafgaand aan iedere voorstelling kun je een rondleiding achter de schermen boeken.
• Naast opera’s zijn er in de steengroeve ook zomerconcerten. Eens in de vijf jaar zijn er bovendien passiespelen, de eerstvolgende keer van 26 mei tot 10 juli 2022. passio.at
• Opera’s worden altijd in de originele taal gezongen met Duitse boventiteling. In het programmaboek (te koop bij de kassa) staat wel een Engelse samenvatting van het libretto.
• Omdat de opera’s in de openlucht plaatsvinden, is het raadzaam de weersverwachting in de gaten te houden en desnoods een warm vest en/of regenkleding mee te nemen. Een kussentje voor op de wat harde metalen stoelen is ook een aanrader. Afgelast worden de voorstellingen alleen bij echt noodweer.
• Het terrein van de steengroeve is vanaf een paar uur voor begin van de voorstellingen geopend. Er zijn diverse stands waar je iets te eten of drinken kunt kopen.
• De steengroeve in St. Margarethen, nog steeds actief, is al sinds de 17e eeuw eigendom van een tak van de adellijke familie Esterházy. Zij zijn verantwoordelijk voor het onderhoud van het culturele erfgoed en bieden gedeeltelijk financiële steun aan de Piedra Oper und Konzert Privatstiftung (met Daniel Serafin als bedrijfsleider), die de concerten en opera’s in de steengroeve organiseert.