Evenementen & Exposities

Geheimen van het Marchfeld

Hamer van een hertengewei

Uit archeologische vondsten blijkt dat het Marchfeld in Neder-Oostenrijk, tussen de metropolen Wenen en Bratislava, al door de Neanderthalers werd bewoond. Vandaag is de streek een intensief gecultiveerd landbouwgebied, maar ook een beschermde habitat voor een gevarieerde flora en fauna én een gebied rijk aan cultuurmonumenten, zoals talrijke kastelen. In één van die kastelen, Marchegg, is nu de tentoonstelling Marchfeld Geheimnisse te zien – waarin de schijnwerpers worden gezet op alles wat de regio te bieden heeft. Dat begint al meteen buiten, want in het park en op de voormalige jachtgronden rondom het kasteel (nu het natuurreservaat March-Thaya-Auen) broedt de grootste ooievaarskolonie in Midden-Europa in bomen. Meer informatie over de ooievaars krijg je in het Ooievaarshuis in het park. In het omringende uiterwaardenlandschap leiden wandelpaden bovendien rechtstreeks naar het leefgebied van bevers, ijsvogels en vuurbuikvuurpadden én een kudde wilde Konikpaarden.

Reis door de geschiedenis

Schloss Marchegg

De expositie in het kasteel, verdeeld over negen thema’s, biedt een reis door de geschiedenis van het Marchfeld. Aan het begin wordt met tal van objecten belicht hoe het afwisselende landschap – met bossen, moerassen en zoutsteppen – is gevormd. Daarna wordt ingegaan op de komst van mensen. Opgravingen in Poysbrunn en Stillfried tonen aan dat het dieet van de eerste homo sapiens hier (40.000 jaar geleden) mammoeten en wolharige neushoorns omvatte. Ongeveer 7.500 jaar geleden veranderden de eerste boeren en veetelers het Marchfeld van een natuurlijk in een gecultiveerd landschap.
Een volgend themagebied gaat in op het leven langs de rivieren Donau en March, die om Marchfeld heen naar het zuiden en oosten stromen en voor Midden-Europa unieke habitats met een enorm diverse flora en fauna hebben gevormd. Ook is er aandacht voor de Romeinen. Het legionairskamp van Carnuntum dat zij in het begin van de 1e eeuw op de zuidelijke hoge oever van de Donau bouwden, speelde een belangrijke rol bij de bewaking van het Marchfeld en de zogenaamde ‘Barnsteenroute’.
Andere thema’s gaan in op de industrialisatie (de in 1837 geopende Kaiser Ferdinands-Nordbahn door het Marchfeld was eerste door stoom aangedreven spoorlijn in de monarchie), de ontwikkeling tot graanschuur en groentetuin (asperges uit het Marchfeld zijn beroemd), de natuurparken en de March als grensrivier (vanaf 1949) langs een deel van het ijzeren gordijn.

Het huis Habsburg

Harnas

Een zwaartepunt in de expositie vormt de relatie tussen het Marchfeld en het huis Habsburg, het adellijke geslacht dat eeuwenlang over Oostenrijk, Bohemen en Hongarije heerste en daarnaast van 1438 tot 1806 bijna alle keizers van het Heilige Roomse Rijk leverde. De Habsburgse heerschappij over Oostenrijk begon in 1278 met de overwinning van Rudolf I in de slag bij de in het Marchfeld gelegen plaatsen Dürnkrut en Jedenspeigen. Daarbij werden de troepen van de Tsjechische koning Ottokar II van Bohemen (die de hertogdommen Stiermarken en Oostenrijk had geannexeerd) verslagen en vond de koning zelf de dood. De Habsburgse macht eindigde bij het station van Kopfstetten in Eckartsau, een van vijf publiek toegankelijke kastelen in het Marchfeld. Daar, in de avonduren van 23 maart 1919, stapte Keizer Karel I op de trein naar zijn Zwitserse ballingschap.

Tijdens hun 640-jarig bewind bouwden de Habsburgers in het Marchfeld tal van representatieve (jacht)kastelen en statige zomerresidenties met weelderige tuinen. Exotische dieren en sierplanten, meegebracht van expedities, gaven deze een nog exclusiever tintje. Een deel van die flora en fauna is vandaag de dag inheems in het Marchfeld. Tijdens de Habsburgers begon ook de industrialisatie in het gebied met de opening van de Kaiser Ferdinands-Nordbahn in 1837 – de eerste door stoom aangedreven spoorlijn in de monarchie.

Van waterburcht tot jachtslot

Kanaal

Kasteel Marchegg zelf, het decor van de Landesausstellung, is zeker ook de moeite van het bezoek waard. Het werd in de 13e eeuw als een waterburcht gebouwd door koning Ottokar II Přemysl, als onderdeel van de stadsbevestiging van het door hem gestichte plaatsje Marchegg. In de 16e eeuw werd het door de toenmalige eigenaren, de familie Salm, voorzien van toen moderne Italiaanse renaissance stijlelementen. Niklas (III) graaf van Salm liet het kasteel verder uitbreiden. De kamerstructuren uit die tijd zijn tot op de dag van vandaag behouden.

In de 17e eeuw werd het kasteel verworven (via een erfenis) door graaf Paul (IV) Pálffy. Vanaf dat moment werd het gebruikt als lustpaleis en vervolgens omgebouwd tot jachtslot. Oostenrijks gekroonde hoofden gingen er tijdens de barok in en uit. Op verzoek van keizerin Maria Theresia werd in de banketzaal een illusionistisch toneelvooruitzicht voor een paleistheater opgesteld. De familie Pálffy bewoonde het kasteel tot 1945. Daarna stond het een tijdlang leeg, tot het in 1957 eigendom werd van de gemeente Marchegg, die het de afgelopen jaren grondig liet renoveren om het geschikt te maken voor deze expositie.

Marchfeld Geheimnisse: Mensch, Kultur, Natur, t/m 13 november 2022, Schloss Marchegg, noe-landesausstellung.at

Marchegg is één van vijf kastelen in het Marchfeld die publiek toegankelijk zijn. Meer informatie: schloesserreich.at

Tijdens de looptijd van de expositie worden er in de regio geregeld extra evenementen georganiseerd, zoals boerenmarkten, concerten, een Romeins feest of wijnproeverijen. Klik hier voor een overzicht van alle evenementen.