Evenementen & Exposities

Magische zijderoutes

Zijden kimono’s ©  KHM-Museumsverband

De met mythes omgeven term ‘Zijderoute’ werd voor het eerst gebruikt door de Duitse geograaf Ferdinand von Richthofen in 1877. Op een netwerk van karavaanroutes door de steppen en woestijnen tussen Azië en Europa werden gedurende vele eeuwen goederen zoals thee, goud, jade, porselein, specerijen, wapens, muziekinstrumenten en paarden verhandeld. Ooit liepen handelaars als Marco Polo er rond en brachten verhalen mee die de verbeelding prikkelden. De term ‘Nieuwe Zijderoute’ wordt nu in Europa vaak gebruikt voor China’s geplande wereldwijde Belt and Road Initiative, gericht op verbinding en samenwerking tussen landen in Afrika-Eurazië.

Verzamelaars

Een tentoonstelling in het Wereldmuseum Wenen (Heldenplatz 16) wil de historische en nieuwe zijdenroutes met elkaar verbinden en laten zien hoe niet alleen goederen zich tussen de continenten verplaatsen, maar ook contacten, ideeën, religies, kunst, kennis, ziekten en conflicten. Dat wordt meteen bij het betreden van de tentoonstelling symbolisch verbeeld door een filmtrack over meerdere beeldschermen van Paul Kollings (Break of Gauge), die een vrachtlevering over 16 dagen en meer dan 10.000 kilometer van China naar Hamburg volgt. Historische tegenpool is een reusachtige historische schriftrol uit het begin van de 17e eeuw, met daarop het ‘beeld van het gehele grondgebied onder de hemel’: Dat wil zeggen 25 kaarten van de Chinese kernprovincies en grensgebieden.

Een chronologische volgorde door de zalen is er niet, omdat het ook in werkelijkheid ging om een wirwar van steppe- en zijderoutes. In totaal zijn meer dan tweehonderd historische voorwerpen, kunstwerken en foto’s te zien, deels uit de collectie van het Weltmuseum, deels in bruikleen van nationale en internationale musea en collecties.  De tentoonstelling gaat ook in op de herkomst van de voorwerpen, de omstandigheden waaronder zij werden verworven en hoe zij in de musea terechtkwamen. Op die manier worden de biografieën en de interesses van de verzamelaars – onder wie opvallend veel vrouwen – levendig.

Bruggen slaan

De brug naar het heden wordt geslagen door werken van hedendaagse kunstenaars die thema’s behandelen als infrastructuur, snelheid, afstand en verbondenheid, globalisering, kolonialisme, nomadisme en ontginning van hulpbronnen. Een voorbeeld hiervan zijn prachtige historische mantels vervaardigd met behulp van de ikat-weeftechniek. Video’s tonen Oezbeekse wevers die dit traditionele ambacht nog steeds beheersen. Bovendien heeft de hedendaagse kunstenares Dilyara Kaipova een ikatjas ontworpen met een verrassend motief: Een gestileerde De Schreeuw van van de Noorse kunstenaar Edvard Munch. Zo wil ze de globalisering aan de orde stellen, maar ook de manier waarop de kolonisatie het handwerk beïnvloedt.

Staub & Seide. Steppen- und Seidenstraßen, t/m 3 mei, weltmuseumwien.at