Carnuntum

Grote kans dat je in archeologisch park Carnuntum Romeinse burgers in toga tegenkomt. Want zelfs als er in deze oude keizerstad geen gladiatorspelen plaatsvinden (iets dat in de zomermaanden geregeld gebeurt) dwalen er vaak verklede toeristen rond die doen alsof ze er thuis zijn. Omdat andere toeristen dat leuk authentiek vinden, mogen ze van de museumdirectie hun gang gaan.

Carnuntum in Neder-Oostenrijk – tussen 106 en 308 de hoofdstad van de Romeinse provincie Pannonia Superior – is een van de grootste Romeinse opgravingssites in Europa. In de eerste vier eeuwen na Christus stonden hier een militair kamp voor 30.000 soldaten en een civiele stad waar tijdens de bloeiperiode zeker 50.000 mensen woonden. Het was een belangrijke militaire post tussen Romeins rijk en barbaren én kruispunt van twee belangrijke handelswegen: de Donauroute en de Bernsteenroute.

Een schaalmodel bij de entree van het park geeft een goed beeld van de vroegere welvaart en rijkdom. Pas één procent is blootgelegd. Toch waan je je echt in een Romeinse stad, onder meer omdat op de ruïnes een aantal panden opnieuw is opgebouwd – onder meer een imponerend groot badhuis. Zo moet het er 1700 jaar geleden ook uit hebben gezien. Bij die wederopbouw zijn vergelijkbare methodes, werktuigen en materialen gebruikt als in de Romeinse tijd.

Amusementswijk

In 2017 hebben archeologen (onder meer met radarmetingen) net buiten de stadspoort het ondergrondse stratenplan van een amusementswijk in kaart gebracht. De wijk ligt bij het restant van het amfitheater, met daarnaast de gereconstrueerde houten trainingsarena van de gladiatorenschool. De 13.000 bezoekers die in de arena pasten, maakten er bij evenementen blijkbaar echt een dagje uit van. Het stratenplan laat tavernes, wijnkelders, graankamers en grote broodbakovens zien, net als het thermopolium: een soort fastfood-restaurant met toog waar bezoekers kant-en-klare maaltijden konden bestellen. Ook de contouren van een heuse ‘fanmijl’ zijn zichtbaar, met louter kiosken die van voren open waren en waarschijnlijk met een houten luik konden worden afgesloten. Hier werden souvenirs verkocht zoals beeldjes van worstelaars of olielampjes met afbeeldingen van populaire gladiatoren.

Dat er zulke amusementswijken rondom arena’s waren, is bekend van Romeinse wandschilderingen; dat er een zo goed in kaart kan worden gebracht, is redelijk uniek. Dat is te danken aan het feit dat op de locatie van Carnuntum later geen plaats van betekenis meer is ontstaan, terwijl elders rondom amfi­theaters (denk aan het Colosseum in Rome) vaak alles is volgebouwd.

Romeins feestmaal

Een van de nieuwste gereconstrueerde panden in de stad zelf is het huis van de oliehandelaar, waar de bevolking van Carnuntum olijfolie kon kopen – naast wijn het meest geïmporteerde product dat behalve om te koken ook werd gebruikt als huidverzorging (ook bij het baden) en als lampenolie. Het huis van de oliehandelaar bestaat uit een bar voor de straatverkoop, een opslagplaats, een toonzaal en een verkoopruimte, met aangrenzend het woonhuis van de oliehandelaar.

In een van de andere panden, het stadspaleis Villa Urbana, wordt tegenwoordig meerdere keren per jaar een Romeins feestmaal gekookt: een Römische Gaumenfreuden. Met een ‘slaaf’ als kok, gerechten als ‘mulsum’ en ‘lus in percam’, een koor en altijd wel een paar gasten in toga. Nooit waren de Romeinen zo dichtbij.

Hauptstraße 1A in Petronell-Carnuntum, carnuntum.at
Lees ook onze reportage over Carnuntum als wijnregio.

Kijk wat je allemaal in de omgeving kunt doen op onze wegwijzer.