Bezienswaardigheid

Burg Hochosterwitz

Tekst: Emely Nobis / Beeld: Frits Roest

Burg Hochosterwitz © Wikimedia Commons / Arcomonte26

De middeleeuwse burcht Hochosterwitz, imposant gelegen op een 172 meter hoge dolomietrots bij Sankt Georgen am Längsee in Karinthië, is op heldere dagen al van verre zichtbaar. Wie het museum in de burcht wil bezoeken, moet 800 meter hoogteverschil overbruggen en door veertien poorten lopen. Weliswaar is er een moderne lift die je in 60 seconden tijd comfortabel omhoog brengt, maar te voet kun je je beter verplaatsen in het vernuft van bouwheer Georg Khevenhüller. Deze Karinthische edelman liet Hochosterwitz tussen 1571 en 1585 bouwen als kazerne voor zijn zevenhonderd man sterke leger. Hoewel de kans om aangevallen te worden in die tijd – op de grens van middeleeuwen en renaissance – al niet meer zo groot was, maakte hij serieus werk van de verdediging.

Valbrug

Ingang van de kapel en een van de vele poorten

Stel je een vijandelijk leger voor dat in formaties van acht soldaten per rij, schouder aan schouder, omhoog marcheert om de burcht in te nemen. Met een harnas van zo’n 25 kilo is dat al een hele klus. Het wordt nog lastiger als die strakke formatie telkens moet worden doorbroken door te smalle serpentinebochten. En dan zijn er nog de poorten zelf, met naast ophaalbruggen, valhekken, schiet- en pekgaten allerlei slimme foefjes. Neem het zogeheten Wächertor, ingeklemd tussen een steile rotswand en de afgrond. Een stenen trap in het binnenste van die poort voert naar een klein rotsplateau van waaruit de vijand met rotsblokken kon worden bekogeld. Ingenieus is ook het Manntor. De ingang is niet afgesloten en de poort die de uitgang afsluit, opent naar de ‘verkeerde’ kant: Niet richting burcht maar richting vijand. Als die de poort opentrekt, staat daarachter een schietgraag leger klaar om hen onder vuur te nemen. Bijzonder vanuit verdedigingsoogpunt is ook het Landschaftstor. Boven een kloof in de rots bevindt zich een valbrug. In gesloten toestand vormt ze de vloer van de doorgang. Wacht rustig tot er een rijtje soldaten op staat, klap de brug open en de vijand stort de afgrond in.

Behalve de geschiedenis is ook de architectuur bezienswaardig, met tal van fraaie details en in een van de poorten de met fresco’s versierde slotkapel. De bevestiging diende dan ook niet alleen ter verdediging, maar was bovenal een prestigeproject om de macht en rijkdom van de familie te etaleren. Ook vandaag is de burcht nog in bezit van de Khevenhüllers, want Georg liet in zijn testament vastleggen dat ze nooit verkocht mocht worden en altijd in de mannelijke lijn moest worden vererfd. Dat doet de familie inmiddels sinds vijfhonderd jaar, al zou tegenwoordig een vrouwelijke erfgenaam – mits ze haar meisjesnaam behoudt – prima gevonden worden.

De reus van Hochosterwitz

Burg Hochosterwitz – Eerste poort

Een zorgeloze erfenis is het zeker niet. De kosten van het onderhoud (en de aanleg van de lift) zijn enorm. Vandaar dat er voor de bezichtiging van het complex entree moet worden betaald. Bij de prijs inbegrepen is een bezoek aan het museum in de burcht, met onder andere familieportretten, bouwmodellen, boeken over oorlogsvoering en een omvangrijke collectie historische wapens en harnassen. Beroemd is het harnas van kasteelridder en burchtkapitein Reinherr Schenck, die – zeker voor die tijd – met zijn 2,25 meter een indrukwekkende verschijning moet zijn geweest. De legende wil dat Schenck tijdens een belegering naar de onderste poort ging om te onderhandelen. Eenmaal aangekomen beklaagde hij zich er bij de vijand over dat telkens de kleinste voor die klus naar beneden werd gestuurd. De aanvallers schrokken zo van het feit dat deze reus blijkbaar de kleinste soldaat was, dat ze zich schielijk terugtrokken.

In werkelijkheid werd Hochosterwitz nooit aangevallen, terwijl het helemaal niet zo moeilijk zou zijn geweest haar te veroveren. De burcht heeft namelijk geen eigen bron en de bewoners waren afhankelijk van in cisternen opgevangen regenwater. Als de vijand bij mooi weer maar lang genoeg had gewacht, zou iedereen uiteindelijk zijn gestorven door gebrek aan drinkwater.

Burg Hochosterwitz ligt ongeveer 7 kilometer van St. Veit an der Glan in Karinthië en is tussen april en oktober geopend. Dan zijn ook geregeld demonstraties oude ambachten in de voormalige smidse en timmermanswerkplaats. Eten en drinken kun je in het burchtrestaurant, waar je bij mooi weer heerlijk vertoeft onder de kastanjebomen op de binnenplaats.

Informatie en exacte openingstijden: burg-hochosterwitz.com