Salzkammergut

Traunsee – het gelukkige meer

Tekst: Emely Nobis / Beeld: Frits Roest

Traunsee bij Traunkirchen

Wat maakt de Traunsee zo dromerig mooi? Behalve het kristalheldere water is het zeker ook de schilderachtige omgeving met z’n afwisselende bergpanorama. De goeddeels onbewoonde oostkust met de markante Traunstein, waarvan de steile rotswanden 1200 meter uit het meer oprijzen, is ideaal voor alpinisten. De zuid- en westoever met weilanden, een bebost middengebergte en de pittoreske plaatsjes Ebensee, Traunkirchen en Altmünster zijn een goed uitgangspunt voor wie wil fietsen en wandelen in de natuur. Zwemmen kan sowieso op tal van openbare strandjes. Onder zeilers, wind- en kitesurfers staat de Traunsee bovendien bekend als hotspot vanwege de thermische wind. De noordelijke oever, waar de rivier Traun in de Traunsee stroomt, wordt ten slotte gedomineerd door het historische stadje Gmunden.

Raderstoomboot Gisela

Raderstoomboot Gisela

Of de Romeinen de Traunsee daadwerkelijk Lacus Felix noemden, is twijfelachtig. De plaats Locus Felix, vermeld in het Itinerarium Antonini (een index van de belangrijkste Romeinse wegen en scheepvaartverbindingen) werd door de humanist Wolfgang Lazius (1514-1565) foutief gelezen als Lacus Felix en door hem met de Traunsee in verbinding gebracht.

Laten we het erop houden dat het meer z’n bijnaam intussen heeft verdiend. Vooral in de warme zomermaanden lokt het liefhebbers. Wie een duik in het frisse water wil mijden (in augustus met gemiddeld 20 graden op z’n warmst), kan de Traunsee al sinds 1839 ook per lijndienst verkennen.  Op 18 mei van dat jaar werd de raderstoomboot Sophie in de vaart genomen, die een regelmatige verbinding tussen Gmunden in het noorden en Ebensee in het zuiden verzorgde. Later volgden de Elisabeth (1858) en de Gisela (1871). Dat de scheepvaart op de Traunsee al zo vroeg ontstond en kon floreren, was vooral te danken aan het keizerhuis. Als zij vanuit Gmunden (waar ze vanuit Wenen per trein naartoe reisden) naar hun zomerresidentie in Bad Ischl wilden, was de tocht per schip over het meer de enige verbinding. In het kielzog van het hof volgden uiteraard de lagere adel en de gegoede burgerij.

Een van de nieuwe boten van de Traunseeschifffahrt

Sophie en Elisabeth zijn al lang gesloopt; de Gisela (vernoemd naar de op een na oudste dochter van keizer Franz Joseph I) bleef dat lot bespaard. Na een grondige renovatie vaart ze sinds 1986 op alle zondagen in juli en augustus uit, nu aangedreven met stookolie in plaats van kolen. Ze is het pronkstuk van de vijf schepen tellende vloot van de Traunseeschifffahrt – met daarin ook het in 1928 door scheepswerf Schouten uit Muiden gebouwde nostalgische passagiersschip Rudolf Ippisch: Een van de mooiste en oudste motorschepen van Oostenrijk.

Op het water

Wie de Traunsee en de omliggende natuur in eigen tempo wil verkennen, kan natuurlijk ook een bootje huren. Wij parkeren onze auto op de gratis parkeerplaats bij het Toscanapark in Gmunden (waar ook het toerismebureau is gevestigd) en lopen verder naar de elegante oeverpromenade ‘Esplanade’: Bijna een kilometer lang en omzoomd met twee rijen kastanjebomen en een kleurrijke huizenrij. Veel bankjes én de terrasjes van cafés en restaurants nodigen uit om hier te verwijlen en te genieten van het uitzicht op de Traunstein, de Grünberg en het Höllengebirge. ’s Ochtends vroeg is het echter minstens zo leuk om in alle rust te ontbijten op water. Daarom hebben we een ‘ontbijtcruise’ geboekt bij Dominik Huber. De bootverhuurder staat bij een van zijn aanlegsteigers al op ons te wachten met een picknickmand en het Schlemmerfühstuck – een uitgebreid ontbijt verzorgd door de vlak bij de steiger gevestigde Konditorei Baumgartner.

Dominik Huber en een van zijn Frauscher 650 Alassio

Ons vervoermiddel is de Frauscher 650 Alessio, een stijlvolle elektrische sloep (6.50 meter lang) met teakhout op de boeg en ligplaatsen om te zonnen op het achterdek. We trekken onze schoenen uit (die worden opgeborgen in een ruimte onder de stoeljes) en gaan aan boord. Het besturen van de motorboot zelf blijkt kinderspel: Gas geven of gas terugnemen en het ‘roer’ in de gewenste richting draaien – daar komt het ongeveer op neer.

Het Gmundner strandbad uit 1927, met links het eveneens historische pand van roeiclub

Hoewel het dus geen kunst is, laten wij ons door ‘kapitein’ Huber vergezellen, zodat hij ons meer kan vertellen over bezienswaardigheden langs de kust. Zo varen we langs het iconische, onder monumentenzorg vallende historische Gmundner Strandbad uit 1927 en het kasteel Ort (nu deels museum en restaurant), op een klein eiland gebouwd en via een 120 meter lange brug met het vasteland verbonden. Tussendoor krijgen we bovendien tips voor lokale culinaire specialiteiten van aan de waterrand gelegen restaurants: De aan het spies gegrilde vis van viskwekerij Steckerlfische am See en de Ramsauer Spitz (een gebakje van meringue en bevroren geklopte slagroom) van Gasthof Ramsau. Bovendien komen we allerlei trivia te weten over het leven in en rondom het meer. Zo blijkt de Traunsee naast het Russische Baikalmeer het enige meer te zijn waar de vissoort Riedling (een soort houting) leeft. Die kun je hier dus in het seizoen ook als Steckerlfisch eten.

Schloss Ort op een eiland in het meer

Huber wijst ons ook op een kale helling langs de oostelijke oever van het meer, ontstaan bij een aardverschuiving in 2007/2008, waarbij 3,8 miljoen kubieke meter puin richting Traunsee gleden. Daarbij sleurden ze niet alleen bomen mee, maar schoven ook huizen in de omgeving van hun plek. Meer dan vijftig panden moesten tijdelijk worden geëvacueerd en uiteindelijk deels zelfs gesloopt. Omdat het risico op aardverschuivingen in deze Gschliefgraben hoog blijft, mag er nu niet meer worden gebouwd.

Op deze warme zomerdag, dobberend op het blauwgroene meer, is het drama dat Gmunden wekenlang de adem deed inhouden moeilijk voorstelbaar. Met de natuur valt echter nooit te spotten, weet Huber. Vandaar dat zijn bootsverhuur bij zware regen, wind of onweer gesloten blijft. Dan is het gewoon te gevaarlijk om het water op te gaan.

Dominik Huber verhuurt naast twee Alassio-sloepen ook 42 kleine elektrische boten en 5 waterfietsen. Wie met de Alassio op pad wil of een boottocht wil combineren met een ontbijt en/of vergezeld wil worden door een gids, moet vooraf reserveren. Meer informatie: Dominik Huber Bootsverleih, Esplanade Gmunden, bootsvermietung-gmunden.at

Langs het water

Wijnhuis Spiesberger in een van de historische panden van Gmunden

Gmunden is de meest toeristische plaats langs de Traunsee. Die traditierijke geschiedenis van het plaatsje kun je tot je nemen via het themapad ‘Geschichten von der Geschichte’ dat door de binnenstad voert, met vijftien informatieborden bij bezienswaardigheden of historisch belangrijke punten. De wandeling, een initiatief van de vereniging Gmundner Schätze, begint op de grote, mediterraan aandoende Rathausplatz.

Het raadhuis met in de loggia boven het keramische klokkenspel

Hier herinnert het opvallende keramische klokkenspel in een loggia boven de ingang van het raadhuis aan het verleden van Gmunden als keramiekstad. De klokken zijn beschilderd met het groengevlamde motief van Gmundner Keramik, de grootste Midden-Europese producent van hoogwaardige gebruikskeramiek. Aan het einde van het themapad (Kammerhofgasse 8) biedt het K-Hof-Museum nog meer informatie over het ontstaan en de ontwikkeling van Gmunden.

Tunnel door de Traunstein naar het Lainautal

Gmunden is ook uitgangspunt voor tal van Traunsee-uitstapjes. Zo kun je vanaf de parkeerplaats Unterm Stein aan het einde van de Traunsteinstraße een heel stuk direct langs de oever van het meer lopen. De weg loopt eerst tussen de laatste huizen van Gmunden, daarna over bospaden en kiezelstrandjes van baai naar baai. Aan het einde kom je na korte klim weer op een weg met twee (onverlichte) tunnels die door de Traunstein naar het Lainautal voeren. Vlak voor de eerste tunnel begint ook een alternatieve route naar dit dal: De Miesweg, een met touwen, bruggen en looppaden beveiligd pad direct langs de rotswand aan de voet van de Traunstein, net boven het wateroppervlak. Deze route, hoe schilderachtig ook, is echter alleen aan te raden voor ervaren klimmers met een goede uitrusting.

Begin (of einde) van de Miesweg

Wij lopen door de tunnels heen en weer en lopen daarna verder richting Gmunden tot aan Seegasthof Hois’n Wirt, waar we vanaf het terras de bootjes op het meer gadeslaan terwijl we smullen van onze ‘Hois’n Fischteller’: Dagverse gebakken en gefrituurde vis die vanochtend nog in de Traunsee zwom.

Het aantal plaatsen op de parkeerplaats Unterm Stein is beperkt en parkeren is er relatief duur. Betere alternatieven zijn de fiets, of de shuttledienst (Wanderbus) en Traunsteintaxi naar de ‘Umkehrplatz Traunsteinstraße’. Meer informatie: traunsee-almtal.salzkammergut.at

Let op: de grote parkeerplaats bij de Hois’n Wirt is uitsluitend bedoeld voor gasten van het hotel-restaurant. Als je hier voor of na je wandeling reserveert voor het eten, kun je natuurlijk wel vragen of je auto er iets langer mag staan.

Rondom het bergmeer

De Laudachsee: Geliefd wandeldoel

Je hoeft niet de uitdagende (en door veel toeristen onderschatte) Traunstein te beklimmen om vanuit Gmunden in de bergen te belanden. De Grünberg kabelbaan brengt je veilig naar het recreatiegebied Grünberg op 1004 meter hoogte, uitgangspunt voor twintig kilometer goed aangelegde wandelpaden. Wij wandelen naar de Laudachsee, ook bij de lokale bevolking een geliefd uitstapje. Het idyllische bergmeer ligt op een hoogte van 894 meter boven de zeespiegel en is vanaf het bergstation in ongeveer één uur te bereiken over brede boswegen omzoomd met vlierbessenstruiken. In deze junimaand staan ze volop in bloei en geuren ze dus heerlijk. Eenmaal aangekomen op onze bestemming voert een rondwandeling van nog eens veertig minuten langs de oever van de Laudachsee, over weiden, paden en kleine bruggetjes. Wie wil, kan vanaf hier verder lopen naar de 1.691 meter hoge Traunstein. Wij strijken, net als de meeste wandelaars, neer op het terras van de Ramsaualm om daar een koel glas vlierbloesemsiroop te drinken met uitzicht op het meertje en de rotswanden van de Katzenstein en Traunstein.

Tussen de boomkruinen

Salzkammergut boomkronenpad

Op de terugweg lopen we langs het bergstation van de kabelbaan naar de ingang van het Salzkammergut Baumwipfelpfad. Met een totale lengte van 1.400 meter en een hoogte tot 21 meter slingert dit boomkroonpad op palen door het gemengde bos van de Grünberg, langs educatieve stations over flora en fauna, geschiedenis en geologie in de regio. Ook zijn er avontuurlijke stations waar je bijvoorbeeld over balken of wiebelende elementen kunt balanceren.

De hoogtewandeling is op zichzelf al fascinerend, want wanneer kun je nou op hetzelfde niveau als boomkronen en hun bewoners neerkijken op de bosbodem en de daar krioelende mensen. De tocht wordt aan het einde nog eens letterlijk bekroond met een 39 meter hoge uitkijktoren, met vanaf het bovenste platform een weids uitzicht op de Traunsee, Gmunden en het Salzkammergut tot aan de Dachstein. Net als de rest van het parcours is de toren voornamelijk van hout, harmonisch passend bij de omliggende natuur. Hij is bovendien zo ontworpen dat je niet omhoog klimt, maar telkens rondjes loopt over een licht stijgend pad met een maximale helling van 6 procent. Daardoor is de top ook met rolstoel of kinderwagen goed bereikbaar.

De uitzichttoren met glijbaan

De terugweg kun je ‘afkorten’ door vanaf een iets onder de top gelegen platform in een 75 meter lange tunnelglijbaan te klimmen, die je in no time naar beneden brengt. Neem wel kleingeld mee, want een ritje met de tunnelglijbaan kost € 2,- bovenop de entreeprijs.

Na de nodige panoramafoto’s dalen wij weer af met de benenwagen. En wat doe je dan tijdens je vakantie in de bergen? Je strijkt opnieuw neer op een terras, dit keer van de drukbezochte Grünbergalm vlakbij het bergstation – trefpunt van wandelaars, mountainbikers, gezinnen en ouderen die de bergrit met de kabelbaan alleen gebruiken om hier iets te eten en daarna weer meteen richting dal gaan. Ook wij dalen, na nog een glas vlierbessensiroop, weer af naar Gmunden.

Meer informatie over het Baumwipfelpfad:  Baumwipfelpfade.at/salzkammergut

Bij de kassa van de Grünbergbahn zijn combi-tickets te koop voor een berg- en dalrit met de kabelbaan én de entree van het boomkroonpad. Informatie: gruenberg.info

Het Baumwipfelpfad Salzkammergut is een initiatief van de Duitse organisatie Erlebnis Akademie, die meerdere van zulke parcoursen heeft gebouwd in Duitsland, Tsjechie, Slowakije, Frankrijk, Ierland en Canada. Klik hier voor informatie over alle boomkroonpaden.

Kijk wat je allemaal in de omgeving kunt doen op onze wegwijzer.