Hochkönig

Weg van de piste

Tekst: Emely Nobis

Ook zonder ski’s bereikbaar

Besneeuwde bergen, bepoederde boomtoppen, sfeervol verlichte bergdorpjes… het idyllische winterwonderland Oostenrijk ken ik alleen van plaatjes. Voor geen goud krijg je mij op de lange latten. Ik dacht altijd dat je dan in een skigebied niet veel te zoeken hebt. Een beetje doelloos door een dorpje wandelen of eindeloos lezen terwijl je reisgenoten schijnbaar moeiteloos over de pistes glijden? Niet mijn idee van vakantie. Maar als hoofdredacteur van een tijdschrift over Oostenrijk (en partner van een ervaren skiër) moet ik er nu toch aan geloven. Ik wil het geheim van wintersport ontrafelen. Al gauw blijkt dat veel skigebieden in Oostenrijk zich het lot van mij en mijn collega-piste-mijders hebben aangetrokken. Ze bieden inmiddels ook buiten de pistes tal van sportieve mogelijkheden. Een deel daarvan, zoals sneeuwschoenwandelen en langlaufen, wil ik wel eens proberen.

Op zoek naar een vanuit Nederland goed bereikbare, niet al te toeristische bestemming die zowel skiërs als minder avontuurlijke sporters genoeg te bieden heeft, komen we terecht in Hochkönig (Salzburgerland). Het skigebied rondom de drie plaatsjes Mühlbach, Dienten en Maria Alm heeft 120 kilometer pistes, maar ook 40 kilometer langlaufloipen en 85 kilometer winterwandelwegen.

Fakkeloptocht

Skishow in de Bründlarena

Ons uitgangspunt wordt Dienten, het geografische centrum van Hochkönig. Het achthonderd inwoners tellende dorp heeft nog veel oude houten huizen, vaak voormalige boerderijen. Aan de zuidkant, op een heuvel aan de voet van de berg Hochkönig, staat een lieflijk kerkje met uivormige toren dat ’s avonds als een baken wordt verlicht. En al is het eind januari: de kerstsfeer is nog volop aanwezig, want kerstverlichting en -decoraties blijven traditioneel hangen tot Maria-Lichtmis op 2 februari. Nog romantischer wordt het als we meteen de eerste avond meedoen aan een fakkeloptocht door het dorp, via de Sonnberg omhoog naar de Bründlarena.

De skischolen van Dienten geven hier bij vloedlicht­belichting een twee uur durende demonstratie van hun kunsten, zoals synchroon-skiën, free­style en snowkiten met fluoriscerende vliegers. Na deze Mountain Mania Skishow wordt het tijd voor mijn eerste après ski-ervaring in het Bründlstadl naast de piste. De sfeer in de hut is gezellig en familiair. Kinderen en volwassenen, toeristen en lokalen: zonder hoempa hoempa mengt iedereen hier op een ontspannen manier.

Oversized schoenen

Schnupperkurs sneeuwschoenwandelen

De volgende ochtend rijden we naar het Arthur­haus in Mühlbach. De familie die dit berghotel al in vijfde generatie runt, is ook eigenaar van de omringende bossen. Daar gaan we naartoe voor een ‘Schnupperkurs’ sneeuwschoenwandelen met lokale gids Silvia Wieser. Sneeuwschoenen en stokken huren we in het hotel; onze eigen wandelschoenen klemmen we vast in de oversized sneeuwschoenen. Het eerste kwartier wandelt nog wat onwennig, maar al gauw stappen we gemoedelijk door het witte bos. De basistechniek is simpel: bij het klimmen leun je op de voorvoet, bij het dalen juist op je achtervoet. Omdat je bij het dalen bovendien de hele voet vastklemt in de sneeuwschoen, is de val-kans eigenlijk nihil. Dankzij de metalen punten aan de sneeuwschoenen glij je ook niet makkelijk weg. Onze stokken zijn dus niet echt nodig, maar geven gevoelsmatig net wat meer balans. Winterwandelen zonder sneeuwschoenen kan ook, maar alleen als de sneeuw hard is. Anders is het risico groot dat je wegzakt en fikse blessures oploopt. Na onze klim bereiken we een heuvel waar de toppen van jonge bomen boven de witte vlakte uitsteken. We trekken onze sporen in de maagdelijke sneeuw. Ik ben onder de indruk van de stilte, van het pure, bijna zwart-witte landschap en het uitzicht op de omringende bergen en dalen. Zonder het te weten, heb ik al die jaren iets gemist.

Sleetje rijden

Terug bij het Arthurhaus eten we in de zon op het terras een Jausenplatte met heerlijke kaas van de achter het hotel gelegen Sennerei. Silvia blijkt niet alleen alles te weten over wandelmogelijkheden, maar ook over geologie, flora en (mijnbouw)geschiedenis van de regio. Ze vertelt hoe de koperertsmijnen in Mühlbach rijkdom naar het dorp brachten, met als gevolg dat ergens halverwege de vorige eeuw vrijwel alle oude huizen tegen de vlakte gingen om plaats te maken voor nieuwbouw. ‘De enige twee oude boerderijen die er nog staan, zijn van oorlogsinvalide ‘koempels’. Zij konden niet meer terug de mijnen in en hadden dus geen geld voor nieuwbouw.’

Dat er in Dienten nog wel veel oude huizen staan, komt omdat de mijnen hier geen koper maar ijzererts leverden. ‘Die productie viel al rond 1850 stil, met grote armoede tot gevolg. Mensen in Dienten hadden nooit geld om te slopen en een modern nieuw huis te bouwen. Achteraf een geluk bij een ongeluk.’ Silvia vertelt dat er in Hochkönig altijd veel mijnwerkers uit andere landen hebben gewerkt. ‘We zijn van oudsher gewend om met mensen uit allerlei culturen om te gaan, wat ons nu in het toerisme van pas komt. Veel vrouwen hier zijn ook getrouwd met buitenlanders.’

Rodelbahn bij Dienten

Die avond lokt in Dienten de verlichte Rodelbahn. Via een pad langs de glijbaan (in feite gewoon de zijkant van de baan) lopen we gestaag een uur lang omhoog. Af en toe duiken we aan de kant om uit te wijken voor een slee die de bocht wel erg ruim neemt. Gelukkig is de Rodelbahn goed beveiligd met een muur van sneeuw. Eenmaal boven pauzeren we volgens goed lokaal gebruik bij Grünegg, een gezellig almgasthaus met schnaps en gin uit eigen branderij. Voor een paar euro huren we hier een slee en glijden we gesterkt door een Vogelbeerbrand extra swingend weer naar beneden. Het is jaren geleden dat ik voor het laatst sleetje heb gereden, maar het geeft nog net zo’n adrenalinekick als vroeger.

Tegen de volgende activiteit op mijn beginners­cursus wintersport zie ik wel een beetje op: Langlaufen. Ik waarschuw juf Sieglinde Bertha, die zich over me ontfermt, op voorhand: ik ben niet goed in evenwicht bewaren, dus ik voorzie valpartijen. Des te meer reden om te leren langlaufen, vindt de kordate Sigi. Dat is namelijk heel goed voor je coördinatie en balans. Ze wil weten hoeveel ik weeg, want je gewicht (en dus niet je lengte) blijkt bepalend voor de afmeting van de langlauflatten. Nadat we passende schoenen, latten en stokken hebben uitgezocht, gaan we naar de oefenloipe (de langlaufbaan) in Maria Alm. Pas daar mag ik mijn schoenen in de ski’s klikken, want langlaufski’s verdragen het niet als je met ze over asfalt loopt. Sigi legt intussen de verkeersregels van het langlaufen uit: op de loipe loopt iedereen in dezelfde richting door het spoor; eenrichtingverkeer dus. Als je toch twee sporen ziet, is dat dus geen heen- en terugweg. Het tweede spoor is het ‘inhaalspoor’. Wie een langzame voorganger wil passeren, kan dus even in het tweede spoor stappen, snelheid maken en dan weer in het eigen tempo verder.

Als een heks

Langlaufen

Na een warming up moet ik er echt aan geloven. Op de blauwe loipe (vlak en zonder bochten) oefenen we een aantal technieken, zoals overstappen, afzetten met de stokken, balanceren op één been, remmen en gebogen door de knieën, met de stokken onder de arm, een stukje te glijden. Het valt bepaald niet mee en zoals verwacht ga ik een paar keer onderuit, maar ik kom zacht neer. Het opstaan is moeilijker dan het vallen! Sigi legt uit dat ik te veel naar achteren leun en me op de latten klein moet maken, ‘als een heks op een bezemsteel’. Een natuurtalent ben ik niet, maar dankzij Sigi’s enthousiasme en volharding valt uiteindelijk toch het kwartje en lukt het me om zelfstandig een ronde te roetsjen. En nog belangrijker: ik heb de smaak van wintersport te pakken. Sneeuwschoenwandelen is een ontdekking, langlaufen wil ik misschien wel echt leren en wie weet durf ik volgend jaar zelfs een skicursus aan. Bovenal bevalt me het hele pakket: de heerlijke berglucht, de sfeervolle dorpjes, het bij elkaar kruipen in de gezellige hutten. Winterromantiek puur.