Comfortabele langeafstandswandeling

Weg langs de Lech

Tekst: Emely Nobis / Beeld: Frits Roest

Uitzicht op Lech

Een langeafstandswandeling door de Alpen die voldoende uitdaging biedt en toch goed te doen is voor iedereen met enige conditie: daarvoor staat de Lechweg. Bij de opening in 2012 was het de eerste langeafstandsroute die het predicaat ‘Leading Quality Trails – Best of Europe’ verwierf, een kwaliteitskeurmerk dat onder meer garant staat voor goed begaanbare wandelwegen, een afwisselend landschap en een uitstekende infrastructuur.

De Lech, een zijrivier van de Donau, stroomt door Oostenrijk en Duitsland. De 125 kilometer lange Lechweg begint bij de bron nabij de Formarinsee in Allgäu (Vorarlberg), doorkruist vervolgens natuurparkregio Lechtal-Reutte (Tirol) en eindigt bij de Lech-waterval in het Duitse Füssen. Deels loop je direct langs de rivieroever en over vlakke dalbodems, deels op berghellingen tot ongeveer 200 meter boven de rivier – met panoramische uitzichten op het berglandschap. Wij testen de route vanaf Lech am Arlberg (Vorarlberg) naar Höfen (Tirol), langs deeletappes die representatief zijn voor de variëteit van het landschap langs een van Europa’s laatste niet-­gereguleerde rivieren.

Dag 1: Lech am Arlberg-Warth: 10,7 km, 596 meter stijgen, 550 meter dalen

Gasthof Post

Lech is vooral bekend als de plaats waar de Nederlandse koninklijke familie elk jaar wintersportvakantie viert. Nabij hotel Post, hun vaste verblijf, begint ook de tweede deeletappe van de Lechweg. Wij zetten de auto in de Anger Tiefgarage in het centrum, waar je voor slechts vijf euro twee weken mag blijven staan. Zoals afgesproken geven we onze koffers af bij het toerismebureau, dat voor de transfer naar ons eerste overnachtingsadres in Warth zal zorgen.

Dankzij het goed geregelde bagagevervoer gaan we met alleen onze dagrugzak op pad: dat wandelt wel zo gemoedelijk. Ook het uitstekende openbare vervoer in de regio is een pluspunt van deze langeafstandswandeling. Tijdens het seizoen rijden er tussen de dorpen langs de route Wanderbusse in relatief hoge frequentie. Blijf je een keer ergens langer hangen, zit het weer niet mee of valt je conditie toch tegen, dan ben je niet gedwongen de voor die dag geplande afstand helemaal uit te lopen. Ook kun je desgewenst (zoals wij af en toe doen) een etappe overslaan.

Met alleen een dagrugzak op pad

‘De Lechweg-wandelaar wil de tijd hebben om het landschap te ontdekken’, aldus bedrijfsleider Michael Kohler van Lechtal Tourismus. Hij vertelt dat langeafstandswandelen in dit gebied ook voor 2012 al mogelijk was, maar dan alleen als hoogteweg van top naar top met overnachtingen in berghutten. ‘Voor veel mensen is dat te extreem. Zo ontstond het idee van een meer comfortabele route van dorp naar dorp, met overnachtingen in hotels of pensions én met bagagevervoer.’

Voor gek verklaard

De Lech tussen Lech en Warth

Toch was de aanvankelijk ontworpen route nog behoorlijk pittig. ‘We hadden het dubbele aantal hoogtemeters gepland. Bovendien ging het voortdurend bergop-berg­af. Gelukkig hebben we een expert voor langeafstandspaden het hele traject laten test-wandelen. Na afloop verklaarde hij ons voor gek. Het was volgens hem veel te zwaar voor het gros van de wandelaars. De meeste mensen hebben geen topconditie en zijn niet gewend dagen achter elkaar in de bergen te lopen. Het moest volgens hem simpeler en er moesten meer etappes door het dal lopen. Het duurde een tijdje om de burgemeesters van de aangesloten dorpen te overtuigen, maar achteraf bleek de combinatie berg-dal juist bepalend voor het succes. De meeste mensen willen in hun vakantie best een uitdaging, maar dan wel zonder volstrekt uitgeput te raken.’

Bovendien: waarom zou je langs een route die de loop van een rivier volgt alleen maar van boven op het water neerkijken en er niet af en toe ook direct langs lopen? Weliswaar moesten er wat nieuwe verbindingswegen worden aangelegd, maar de meanderende rivier met zijstroompjes en ooibossen vormt juist een aantrekkelijk landschappelijk contrast met de bergdorpen en almen.

Warth

Wij lopen tijdens onze eerste, korte wandeldag vanuit Lech omhoog en genieten al gauw van het fraaie uitzicht over het plaatsje en de rivier. De routebeschrijving hebben we nauwelijks nodig. Het logo van de Lechweg – een grote L op palen, bomen en officiële wegwijzers – geeft de richting aan. Langzaam verdwijnt de Lech in de diepe, smalle Lech-kloof en lopen wij verder over bloeiende almweides, enkele bergbeekjes trotserend, tot we weer afdalen en via een houten hangbrug de rivier oversteken. Daarna volgt een laatste klim door het bos naar bergdorp Warth op 1500 meter. Het plaatsje werd in de 14e eeuw bevolkt door Walser uit het Zwitserse kanton Wallis. De kerk St. Sebastian en het Walserhus tegenover de kerk getuigen van de handwerkkunst van dit Alemannische alpenvolk.

DAG 2: Steeg-Elbigenalp: 17,5 kilometer, 880 meter stijgen, 958 meter dalen

Kaasmaker Sojer in Steeg

We staan tijdig op en stappen bij de Dorfsplatz in de Wanderbus naar Steeg: gratis dankzij de regionale gastenkaart die we gisteren bij aankomst in ons hotel hebben gekregen. Als we tien minuten later uitstappen, lopen we als eerste naar Naturkäserei Sojer in het centrum, een van de zogeheten Lechweg-producenten langs de route. Kurt Sojer verwerkt dagelijks vijfduizend liter melk van veertig bergboeren uit de regio tot verschillende soorten kaas, boter en yoghurt. Met name de duizend verschillende alpenplanten op de almen zorgen volgens hem voor de bijzondere smaak van de kaas. In de Milchtrinkstube drinken we een beker verrukkelijke karnemelk en proeven we de verschillende soorten kaas en worst die in ons lunchpakket gaan. Daarna gaan we op pad naar Holzgau en lopen we ongeveer anderhalf uur over een nagenoeg vlakke weg langs de rivier en door bos en weiden. In Holzgau nemen we de tijd om de Lüftlmalerei op de grote witgekalkte huizen te bekijken: muurschilderingen die als een soort fresco’s zijn aangebracht en die deels architectuurelementen als luiken of deurposten imiteren. Ze getuigen van het rijke verleden van dit schilderachtige dorp met de bijnaam ‘parel van het Lechtal’.

Schuilen

Hangbrug bij Holzgau

Vanaf Holzgau lopen we door het Höhenbachtal en langs de Simswasserfall omhoog naar het uitzichtplatform Schigge. Hier maken we een omweg naar de voetgangersbrug die 110 meter boven de Höhenbachkloof hangt. De weg heen en terug over de schommelende brug is spectaculair, maar minstens zo spectaculair is het heftige onweer dat op deze zwoele zomerdag losbarst zodra we weer vaste grond onder de voeten hebben. We durven de verdere steile klim door het bos niet aan en keren terug naar Holzgau, waar we met veel andere wandelaars in Gasthof Bären schuilen tot het ergste noodweer voorbij is. Hoewel het een uur later niet meer regent, horen we het nog steeds donderen. Omdat we weten hoe gevaarlijk onweer in de bergen kan zijn, besluiten we per bus naar onze volgende tussenstop – het dorpje Bach – te gaan. In Bach hebben dankzij deze flinke afkorting alle tijd voor een ‘excursie’. We volgen de bordjes naar de Jöchelspitzbahn en gaan met de lift naar het bergstation op 1800 meter, waar we worden beloond met een geweldig overzicht over de Lechtaler en Allgäuer Alpen. Je zou hier gemakkelijk een dag(deel) kunnen doorbrengen dankzij meerdere wandelroutes, een alpenkruidentuin en het Lechtaler Bergheu-Museum, met een expositie over het leven van boerenfamilies in het Lechtal in vroegere tijden. Ook is er een bergrestaurant (Sonnalm).

Geierwally

De Lech voor Eibigenalp

Omdat het onweer intussen is gaan liggen, dalen we weer af en lopen langs de oevers van de Lech nog een uurtje naar het einddoel van deze dag: Elbigenalp. Het Duarf, zoals de 850 inwoners het plaatsje zelf noemen, is vooral bekend vanwege de hier geboren portret- en bloemenschilderes Anna Stainer-Knittel (1841-1915) oftewel Geierwally. Haar bijnaam verwierf ze door als 17-jarige hangend aan een touw een adelaarsnest op een uitstekende rotswand leeg te halen: een toen gangbare maar gevaarlijke praktijk om aanvallen van adelaars op schapen te verhinderen. Zelfs de meeste mannen durfden het haar niet na te doen, uit vrees zelf door de boze moederarend te worden aangevallen.

Gasthaus Geierwally in Eibigenalp

Anna Stainer-Knittel gold ook als een vroeg voorbeeld van vrouwenemancipatie. Ze studeerde aan de kunstacademie in München, waar vrouwen tot dan toe niet welkom waren, en is daarmee een soort Aletta Jacobs van Oostenrijk. Haar leven diende als basis voor de (later verfilmde) roman Die Geierwally (1873) van de Duitse schrijfster Wilhelmine van Hillern en de opera La Wally (1892) van de Italiaanse componist Alfredo Catalani. Museum Wunderkammer in Elbingealp besteedt ruime aandacht aan het leven van deze bijzondere vrouw. In het naar haar vernoemde restaurant Zur Geierwally in Elbigenalp kun je niet alleen uitstekend eten. Eigenaar en chef-kok Guido Degasperi heeft tal van memorabilia van en over de lokale beroemdheid verzameld en daarmee een deel van zijn mooie, rustieke Gaststube smaakvol ingericht.
Tip: In het naar Geierwally genoemde openluchttheater in Elbingealp worden ’s zomers geregeld concerten opgevoerd. 

Dag 3: Stanzach-Höfen: 19 kilometer,  255 meter stijgen, 306 meter dalen

Tijdens onze laatste wandeldag willen we het karakteristieke landschap van een wildwaterrivier met grindbanken en ooibossen beter leren kennen. De bus brengt ons in een half uur tijd van Elbigenalp naar Stanzach. Het rivierwater kleurt op deze zonnige dag turkoois; de ooibossen langs de oever bieden schaduw.

Hangbrug in Forchach

Al gauw bereiken we de houten Forchacher hangbrug, in 1906 gebouwd om twee jachtgebieden van een en dezelfde eigenaar onderling te verbinden. Tot de aanleg ervan moesten de jagers per boot oversteken. Stropers maakten daar handig gebruik van door die boten te vernielen, zodat ze zelf een tijdlang vrij spel hadden in de bossen aan de overkant. Wij hoeven de rivier niet over, maar lopen toch even heen en terug vanwege het mooie uitzicht vanaf het midden van de brug over de wild stromende Lech.

Baggersee

We blijven de oever volgen tot aan de betonnen Johannesbrücke en een picknickplaats bij een meertje (Baggersee). Daarna voert de route weg van de Lech en wandelen we door een open weidegebied aan de voet van de Moosberg, dat een broedgebied voor (deels zeldzame) weidevogels blijkt te zijn. In het langgerekte dorp Weißenbach zoeken we de Lech weer op. De route voert ons naar het meer dan idyllische gehucht Rieden: een juweel met slechts enkele huizen, een driehonderd jaar oude Landgasthof en een lieflijk kerkje bij een meertje. Vanaf hier wordt de Lech steeds breder en het landschap markanter, met brede kiezelbanken in het water en waterpoelen langs de oever.

Lechweg-shuttle

Ter hoogte van Ehenbichl komen we langs de ‘Geschiebefalle Hornberg’: een combinatie van stuwtrappen in het water die de stroming afremmen en een deel van het meegevoerde zand en grind tegenhouden (zonder de ecologische continuïteit aan te tasten) én extra hoogwatergeulen die de Lech meer ruimte geven om te meanderen. Ze zijn in de afgelopen jaren gebouwd om het overstromingsgevaar voor de dorpen langs de oevers te verkleinen.

Extra ruimte gecreëerd om te meanderen

Vanaf hier bereiken we nu gauw ons einddoel Höfen, vlakbij de Duits-Oostenrijkse grens. Aan het begin van onze wandeltocht hebben we geregeld dat de Lechweg-Shuttle ons hier afhaalt en terugbrengt naar Lech am Arlberg – waar we de laatste nacht doorbrengen. Hoewel het wintersportplaatsje niet veel meer dan 1700 inwoners telt, doet het door z’n mondaine, toeristische karakter met relatief veel winkels en gastronomie na drie dagen wandelen bijna stads aan. Onze reisbagage (en ons budget) past niet bij een diner in het exclusieve hotel Post, maar iets verderop eten we op het terras van restaurant Olympia een van de lekkerste pizza’s ooit als heerlijke afsluiting van de Lechweg.

Korenbloem met hommel

Tips & Adressen

• De Lechweg is opgedeeld in vijftien deeletappes die in twee varianten te lopen zijn: een klassieke variant (7 dagen) en een gemoedelijke variant (8 dagen). Bovendien zijn er aanvullende wandeltoeren van een halve of hele dag ontwikkeld waarmee de vakantie verlengd kan worden: de zogeheten Lechschleifen. Ook is er een Lechweg for ladies, speciaal gericht op groepen vriendinnen. Zij kunnen op verschillende locaties langs de route allerlei ontspannende extra’s boeken: van yoga tot wildwaterzwemmen, van kruidenwandeling tot fondueavond. Meer informatie  (Duits- en Engelstalig), bestellen brochures en wandelkaarten en/of boeken pakketreizen: lechweg.com
• De Lechweg in z’n geheel is tussen medio juni en medio oktober te bewandelen. Vóór die tijd zijn de etappes Formarinsee-Lech am Arlberg en Lech am Arlberg-Warth am Alrberg niet begaanbaar vanwege sneeuw en lawinegevaar.
• De plaatsjes langs de Lechweg zijn onderling goed verbonden door wandelbussen. Het vervoer is vaak gratis met de gastenkaart van de betreffende regio, die je krijgt bij je accommodatie (vergeet niet ernaar te vragen).
• Op alle etappes van de Lechweg vind je voldoende gastronomiebedrijven en accomodaties. De zogeheten Partnerbetriebe van de Lechweg zijn geselecteerd op hun kennis van het gebied en voorzieningen voor wandelaars, zoals bagagevervoer, kaartmateriaal, info over de dienstregeling van bussen. Ook verzorgen ze desgewenst een lunchpakket. Bagagetransport kun je het beste vooraf boeken bij het reserveren van je accommodaties.
• Op diverse punten kom je langs Lechweg-producenten en verkooppunten van Lechweg-producten als kaas, brood, zeep, bier en zelfs gin. Soms zijn er ook rondleidingen of proeverijen mogelijk. Ruim desgewenst tijd in voor activiteiten (zwemmen, rafting, canyoning) en/of excursies (hangbruggen, watervallen, musea) langs de route.
• Een groot deel van de door ons gelopen route voert door het natuurpark Tiroler Lech. Meer informatie over natuur en activiteiten in dit park zijn verkrijgbaar bij het Naturparkhaus, uniek gehuisvest midden op een brug over de Lech bij Elmen (tussen Stanzach en Elbigenalp). naturpark-tiroler-lech.at
• De Lechweg was in 2012 de eerste ‘Leading Quality Trails – Best of Europe’. Sindsdien zijn er nog zijn er nog eens veertien langeafstandsroutes in in verschillende Europese landen gecertificeerd. Meer informatie: era-ewv-ferp.com