Uitvinder Josef Madersperger

Josef Madersperger (1768-1859), telg uit een kleermakersfamilie in het Tiroolse Kufstein, erkende al vroeg dat het moeizame naaiwerk sneller en preciezer kon gebeuren door de beweging van de menselijke hand na te bootsen met een machine. Vanaf 1808 werkte hij in Wenen (waar hij inmiddels woonde) aan zijn mechanische ‘Nähhand’; in 1814 verwierf hij zelfs het keizerlijke Patent Privilegium om zijn constructie exclusief uit te werken.

Hij investeerde al zijn vrije tijd en spaargeld en ontwikkelde een mechanisme dat naast voor- en achterwaarts stikken ook kon draaien en zigzaggen. Toen hij zijn vinding in 1817 presenteerde, schreef de Wiener Zeitung enthousiast dat de Nähhand zonder twijfel een grote toekomst tegemoet ging. Niets stond dus tussen Madersperger en het succes. Maar: zelf had hij geen geld om zijn ‘wonderding’ in productie te nemen en niemand anders wilde zijn ontwerp kopen. Naaien met een machine? Flauwekul! Madersperger bleef nog jarenlang sleutelen aan en leuren met zijn vinding, maar in 1838 schonk hij zijn vijfde en laatste Nähhand moegestreden aan het polytechnische instituut Wenen.

Achteraf bleek hij zijn tijd té ver vooruit. Kort na zijn dood in 1850 (in een verzorgingshuis voor armen) begon de naaimachine aan haar wereldwijde zegetocht, dankzij uitvinders (zoals Howe, Singer en Pfaff) met meer geluk, geld en gevoel voor timing. Helemaal vergeten is Madersperger niet. Kufstein gedenkt hem met een standbeeld en een klein naaimachinemuseum in zijn geboortehuis. Zijn Nähhand is te zien in het Technische Museum Wenen en zijn graf op kerkhof St. Marx in Wenen eert hem alsnog als ‘uitvinder van de naaimachine’.

Technisches Museum: Mariahilfer Straße 212 in Wenen

Naaimachinemuseum: Kinkstraße 16 in Kufstein. Zie ook stedentrip Kufstein

Kijk wat je allemaal in de omgeving kunt doen op onze wegwijzer.