Inn-Radweg

Klassieker langs de Inn

Tekst: Emely Nobis / Beeld: Frits Roest

Het is net opgehouden met regenen als we beginnen

Dwars door de Alpen, van Zwitserland via Duitsland naar Oostenrijk, loopt over een lengte van 520 kilometer de Inn-Radweg. Het grootste deel ervan (zo’n 230 kilometer) ligt in Tirol. Vanaf de grens met Zwitserland fiets je evenwijdig aan (en vaak direct langs) de groenblauwe rivier Inn: vlak of licht bergafwaarts, met af en toe een kleine klim. Bovendien rijd je grotendeels veilig over fietspaden en secundaire wegen.

Verdwalen is dankzij de prima bewegwijzering bijna onmogelijk. Afdwalen daarentegen is juist aan te raden, want je komt door een afwisselend landschap met lieflijke dorpjes, interessante steden en tal van bezienswaardigheden die de moeite van een tussenstop of een kleine omweg waard zijn.

Soms wordt de idylle even verstoord door de drukke Inntal-autoweg, als je er parallel aan fietst of het verkeer in de verte hoort. Het deels smalle Tiroolse Inntal heeft nu eenmaal niet alle ruimte om fietsers overal weg van de snelweg te leiden. Gelukkig duurt dat echter nooit al te lang, ervaren wij bij het verkennen van de eerste twee etappes op Oostenrijks grondgebied.

Etappe 1: Altfinzermünz-Landeck, 37 kilometer

Altfinstermünz

Het Tiroolse deel van de Inn-Radweg begint halverwege de vierde etappe, die vanaf het Zwitserse Martina naar het Oostenrijkse Landeck voert. Omdat je vanaf Martina tot aan de grens echter over de drukke Engardiner Bundesstraße fietst (zonder apart fietspad), wijken we meteen van de route af en gaan we van start op Oostenrijks grondgebied. We nemen een fietstaxi naar de imposante vesting Altfinstermünz nabij het plaatsje Nauders, vanwaar een fiks klimmetje, een stukje fietspad langs de Bundesstraße en een tunneltje bij een campingplaats ons snel naar het fietspad langs de Inn brengen dat we deze dag goeddeels zullen volgen.

De Inn-Radweg-wegwijzers sturen ons eerst naar Pfunds, een van meerdere romantische dorpen langs de route met opvallend statige huizen met beschilderde façades: een overblijfsel uit de tijd dat het handelsverkeer tussen Augsburg en Venetië over de Reschenpas en de Fernpas hierlangs kwam en welvaart bracht. In Pfunds steken we de Inn over en rijden we via een poort in het zogeheten Turaloch (een toren annex Gasthaus bij de brug over de Inn) weer het plaatsje uit.

Onze weg voert verder door de gehuchten Stein, Schönegg en Ried (met de middeleeuwse dorpsburcht Sigmundsfried) naar Prutz. Hier stoppen we bij de Prutzer Sauerbrunnen om onze flesjes bij te vullen met koolzuurhoudend mineraalwater uit een bron in de rotsen. Het wordt vanwege de wat zurige smaak Säuerling genoemd, maar is dankzij het hoge aandeel aan ijzer, calcium, magnesium en zwavel heilzaam bij met name spijsverteringsklachten. Bij de bron is een rustplaats, dus het is ook een prima plek voor een (lunch)pauze in het zonnetje.

Monumentale boerderij nabij Pfunds

Was het vanochtend vroeg nog grijs en fris, inmiddels ziet de lucht blauw met wolkjes en is het met circa twintig graden ideaal fietsweer. We zijn vandaag al een paar keer van oever gewisseld en ook op het laatste deel zullen we de Inn nog vier keer oversteken – omdat we waar mogelijk weg van de snelweg worden geleid. Dat kriskras-rijden maakt de tocht extra afwisselend. Het ene moment fiets je door een schaduwrijk bos, dan weer tussen weiden met koeien, schapen en paarden en velden met houten graanschuurtjes. Bovendien neem je vanaf elke brug het landschap weer anders waar én heeft elke brug z’n eigen verhaal. Zo ligt de Pontlatzer-brug ten noorden van Prutz op dezelfde plek waar vroeger een Romeinse brug over de Inn voerde. De naam is dan ook waarschijnlijk afgeleid van Pons Latus (lange brug).

Houten brug tussen Pfunds en Landeck

Omdat we onderweg geregeld stoppen, bereiken we pas in de namiddag ons einddoel Landeck. Het plaatsje ligt in het Oberinntal, in een zonnige dalketen ter hoogte van de plek waar de rivier Sanna in de hier tamelijk onstuimige Inn vloeit.

In de middeleeuwen werden verkeer en handel in de dalketel onder meer bestuurd vanuit de 13e-eeuwse burcht Landeck, op een flinke verheffing boven het gelijknamige plaatsje. Tegenwoordig is hier een historisch museum gevestigd. We schuiven onze fietsen de berg op en bekijken de permanente expositie over onder meer oorlogen en armoede in het Tiroler Oberland. In de 18e en 19e eeuw was de nood zelfs zo hoog, dat families hun kinderen (sommigen niet ouder dan vijf of zes jaar) elk jaar naar de regio’s rondom het Bodenmeer en Ravensburg in Duitsland stuurden om daar als seizoenarbeider (herder, knecht of maagd) aan de slag te gaan. Deze zogeheten Schwabenkinder trokken in het voorjaar in groepjes over de vaak nog met sneeuw bedekte Alpen, een lange, moeizame en gevaarlijke tocht, om in de Duitse steden op markten te worden verhandeld. Sommigen hadden geluk en werden door hun gastfamilie liefdevol opgenomen; de meesten werden als slaven behandeld.

Uitzicht vanaf de burcht op Landeck en het Inndal

Pas na de invoering van de algemene leerplicht in 1914 stierf deze vorm van kinderarbeid, die ook in andere Alpenregio’s in Oostenrijk en Zwitserland gangbaar was, langzaam uit. Inmiddels zijn we een eeuw verder en is het leven in de bergen veel minder hard. Toch kijken we vanuit de toren van kasteel Landeck even door een iets minder roze bril naar het pittoreske landschap rondom.

Tips langs deze etappe:

• De vesting Altfinstermünz werd in 1472 als gerechtsgebouw en douanekantoor gebouwd door aartshertog Sigismund van Oostenrijk. Tegenwoordig is er een museum gevestigd, met wisselende exposities. Geopend van april tot oktober. Altfinstermünz 180 in Nauders,  altfinstermuenz.com
• Naast de permanente historische expositie over onder meer de Schwabenkinder is er in Schloss Landeck ook een expositie over de beroemde barokke bouwmeester Jakob Prandtauer, met onder meer het de abdijen van Melk , St. Florian en Dürnstein op zijn naam. Schlossweg 2 in Landeck, schlosslandeck.at
• Warme dag en zwemkleding in de fietstas? Volg dan vlak voor het uitfietsen van het dorp Ried de bordjes naar de Badesee en neem een duik in dit zwemmeer.

Etappe 2: Landeck-Telfs, 51,7 kilometer

Kappeltje

Het is prachtig nazomerweer als we Landeck de volgende ochtend verlaten. We steken opnieuw een brug over en fietsen – deels over een kiezelpad tussen rivieroever en steile rotswanden – richting Zams. Vlak voor dit plaatsje komen we langs de Zammer Lochputz: een door het water uitgesneden kloof. Wij stoppen bij de Romeinse toren aan de ingang om naar de dertig meter hoge waterval Lötzbach te kijken en fietsen daarna weer verder.

Romeinse toren bij de ingang van de Zammer Lochputz

Vlak na Zams, met oude boerderijen en een markante alleenstaande kerktoren, rijden we door een lieflijk landelijk gebied en zien we op een bergtop hoog boven ons de ruïne Kronburg. Via de plaatsjes Schönwies (met een inderdaad mooie barokke kerk) rijden we naar Roppen, waar we het spoor oversteken en vervolgens een erg fraai fietspad door een naaldbos direct langs de Inn volgen.

Uitzicht over het Inndal

We zijn nu op de linkeroever, laten het plaatsje Haiming (op de rechteroever) links liggen en vervolgen onze weg door een breed stuk dal met allemaal boomgaarden: de Apfelmeile Haining. Via het dorpje Motz (met de pelgrimskerk Maria Locherboden) rijden we deels direct langs het spoor door naar Stams. Al van ver doemen de markante uientorens op van de cisterciënzer-­abdij Stams waarvan de oorsprong teruggaat op het jaar 1273.  Een pauze inlassen voor een rondleiding hier is zeker de moeite waard. De abdij wordt niet voor niets vaak in een adem genoemd met die van Melk en Göttweig – als drie van de meest imposante kloosters van Oostenrijk.

Ons einddoel Telfs is nu niet meer ver. Na nog geen tien kilometer, deels langs Bundesstraße en spoorweg door een wat drukker bebouwd deel van de route, rijden we via een smalle brug het centrum binnen. Telfs (zo’n 30 kilometer van Innsbruck) is een grotere plaats en heeft niet het lieflijke van de dorpen waar we eerder doorheen fietsten, maar door het centrum loopt wel een aardige winkelstraat met leuke boetieks en café-restaurantjes.

Voor ons zit de testrit erop. Al hebben we slechts een klein deel van de Inn-Radweg verkend, de klassieker onder de fietsroutes heeft ons zo bekoord dat we op enig moment alsnog het hele traject hopen af te leggen.

Laatste stuk richting Telfs gaat over kleine landweggetjes.

Tips langs deze etappe:

• Het Zammer Lochputz is een in de loop van vele eeuwen door het water uitgesleten kloof nabij Zams. Door de kloof is een water-belevenisweg aangelegd (stevige schoenen en helmplicht) langs onder meer de waterval Lötzbach. zammer-lochputz.at
• Tijdens een rondleiding door de cisterciënzer-abdij Stift Stams bezichtig je onder meer de Romaanse basiliek en de Bernardizaal (beiden met kunstvolle plafondschilderijen), de kapittelzaal en de bibliotheek. Pronkstukken zijn het smeed­ijzeren rozenhekwerk van de Heilig Bloed-kapel en de Prälaten-wenteltrap met eveneens een kunstvol smeedijzeren hekwerk. Het museum van de abdij kun je op eigen gelegenheid bezoeken. Naast een vaste expositie met een dwarsdoorsnede uit de kunstverzameling van het klooster zijn er ook wisselende exposities. In de kloosterwinkel worden zelfgemaakte producten zoals jam, honing, wijn, brandewijn en likeur verkocht. In de Bernardizaal vinden geregeld concerten plaats, in september bijvoorbeeld het kamermuziekfestival Obertöne. In de Orangerie in het abdijpark is een mooi restaurant gevestigd. Stifthof 1 in Stams, stiftstams.at; orangeriestams.at; obertone.at
• In Telfs loont een bezoek aan het cultuurcentrum Noaflhaus met daarin het Heimat- en Fassnachtmuseum met een uitgebreide expositie over het Telfser Schleicherlaufen, een voor dit plaatsje unieke carnavalstraditie. telfs.at
• Elke tweede zaterdag van de maand (9.00-14.00 uur) is er een Monatsmarkt in de Untermarktstraße van Telfs, met ambachtelijke, regionale producten, muziek en hapjes. Je koopt er onder meer de biologische mosterdcreaties van producent Thomas Weber in klassieke en meer buitenissige smaken als bier-, chocolade-, chili- of gembermosterd.

Bij de monding van de Pitzbach gaat het even stijl bergaf, maar verder is de route tamelijk vlak.

De Inn-Radweg: praktische tips

• De Inn-Radweg begint in het Zwitserse Maloja (Engadin-dal) en gaat van daaruit via Tirol en Opper-Oostenrijk naar het Duitse Beieren om in Passau te eindigen. De 19 etap-pes variëren in lengte van nog geen tien tot ruim vijftig kilometer; van een aantal etappes zijn er bovendien twee varianten. Natuurlijk kun je ook besluiten meerdere (delen van) etappes te combineren. Voor een overzicht van alle etappes, fiets­vriendelijke accommodaties (inclusief campings), fietsverhuur en -servicestations onderweg én het gratis bestellen van de Inn-Radweg­Brochure:  inn-radweg.com
• De bewegwijzering van de Inn-Radweg geeft niet alleen afstand en richting op de centrale route aan, maar wijst ook de weg naar alle treinstations onderweg en naar mogelijke uitstapjes/bezienswaardigheden aan weerszijden van de route (soms via een kleine omweg te bereiken).
• Een gedetailleerd overzicht van de route(-opties) biedt het Bike­line-Radtourenbuch, een waterbestendige ringbandgids. De door ons gefietste etappes staan in: Inn-Radweg 1: Vom Majolapass durchs Engadin nach Innsbruck. De (Duitstalige) gids is onder meer te bestellen bij: webshop.fietsvakantiewinkel.nl
• Van start in Altfinstermünz? Vanaf treinstation Landeck-Zams is er een reguliere busverbinding (Postbus 201) naar Nauders. Fietsen mogen van mei tot oktober mee. Plan je reis op:  vvt.at
• Bij het begin beginnen? Vanaf vliegveld Innsbruck of treinstation Landeck-Zams boek je van mei tot oktober een directe (fiets)transfer naar de Maloja-Pass en St. Moritz. bikeshuttle.at; tirol-taxi-bus.com
• Inn-Radweg met bagagetransport? Dat kan onder meer bij: austria-radreisen.at; radurlaub.com; bikeshuttle.at; eurobike.at
• Verleng je vakantie desgewenst met een rustdag in de steden langs de route van de Inn-Radweg. Tips voor wat je daar zoal kunt zien en doen vind je in onze stedentrips, zoals Innsbruck, Hall in Tirol, en Kufstein
• De Inn-Radweg sluit aan op diverse andere fietsroutes, zoals de Ötztal-Radweg, de Alpe-Adria Radweg, de Donau-Radweg (bij Passau) en de deels parallel lopende Via Claudia Augusta: de oude Romeinse weg tussen Adria en Augsburg.

De Inn is vanaf iedere brug weer anders