Familiedestinatie

St. Johann in Salzburg

Tekst: Emely Nobis / Beeld: Frits Roest

JO – als afkorting voor St Johann – kom je overal tegen © JO Salzburg

‘JO’… De eerste letters van het autokenteken van St. Johann in Pongau (ook wel St. Johann in Salzburg) is meteen ook het toeristische herkenningsteken van deze familiedestinatie in het Salzburgerland. En dus vind je het terug in de website van het toerismebureau ‘josalzburg.com’, is er een JODY’s boomparcours en een JO Adventure Minigolf, heet de kerstmarkt hier ‘JOregional Licht-Advent’ en de gecertificeerde familiehotels ‘JO Family’. Je komt JO zo consequent tegen, dat je jezelf op enig moment telkens ‘jo’ in plaats van ‘ja’ hoort zeggen. Het bekt gewoon lekker.

Stad en dorp

St Johann © JO Salzburg

St. Johann, de districtshoofdstad van Pongau, wordt al in 1074 in documenten vermeld als ‘ad sanctum Johannem in villa’. In de daaropvolgende eeuwen kende het marktstadje veel tegenslagen door oorlogen en andere crises. Vanaf 1955 echter maakte de economie een snelle en gestage opleving door, met de dienstensector, handel en toerisme tot op de dag van vandaag als belangrijkste pijlers.

Alpendorf © JO Salzburg

Het toeristische centrum is de wijk Alpendorf, drie kilometer buiten het centrum op 600 meter hoogte. Je vindt er niet alleen het ene na het andere eersteklas hotel of restaurant, het is ook de toegangspoort tot de Salzburger Sportwelt – Ski Amadé. Of in de zomer: tot een prachtig berglandschap met tal van wandel- en fietsroutes van verschillende lengtes en moeilijkheidsgraden. Dat biedt ook voldoende uitdaging voor wie niet met het gezin op vakantie is. Bovendien zijn de familie-uitjes zelf zeker niet kinderachtig. In plaats van enorme speeltuinen naast bergstations (zoals elders wel het geval is), liggen de avontuurlijke en informatieve speelstations hier verspreid langs wandelroutes, zodat ‘sport en spel’ op een actieve manier aan elkaar kunnen worden geknoopt.

Spookberg

Trailrunners en wandelaars op de Geisterberg

Een goed voorbeeld is het avonturenpark Geisterberg (spookberg) op de berg Gernkogel (1767 meter), waar een kindvriendelijke wandelroute van speeltuin naar speeltuin voert, met overal panoramische uitzichten over de omgeving. De kabelbaan Alpendorf brengt je de berg op. Daar kun je te voet (ongeveer 20 minuten) of met het ‘spookbergtreintje’ verder omhoog naar de entree van de spookwereld. Wij ‘moeten’ wel lopen, want de ochtend van ons bezoek kan het treintje niet bij het bergstation stoppen omdat het parcours van de internationale Gernkogel Berglauf hier voorbij komt. De door de lokale renvereniging AUFI&OWI-Sport Wielandner georganiseerde wedstrijd (8,1 kilometer, 1.048 hoogtemeters) telt mee voor het Oostenrijks én Salzburger kampioenschap in berglopen. Het zorgt nu in elk geval voor gezellige reuring. De zon schijnt, koeien grazen, muziek klinkt… Vrijwilligers wachten de renners op met bekers water en de families die richting avonturenpark lopen, klappen en juichen hen toe als ze voorbijrennen.

Spookjes Gspensti und Spuki

Eenmaal bij de toegangspoort Geistertor, geflankeerd door spookjes Gspensti und Spuki, betreden we de wereld van vuur-, water-, lucht- en aardgeesten. Op in totaal 40 stations leren kinderen figuren uit sprookjes, mythes en sages kennen, zoals Perchten en Krampus (gemaskerde, duivelse wezens die in Oostenrijk St. Nikolaus – Sinterklaas begeleiden), heksen, feeën, zeemeerminnen en draken. Borden onderweg vertellen meer over de figuren en dieren die je tegenkomt en met hulp van een raadselkaart (gratis bij de kassa van het dalstation) kunnen kinderen spelenderwijs raadsels oplossen.

Raadselkaart – Spook-stickers

Voor de groteren zijn er vogelnesten en draken om in en op te klimmen, luchtschommels, spookkastelen, houten jachttorens met informatie over flora en fauna, waterspelletjes en de 40 meter hoge rotswand Drachi’s Klettersteig, waar klimgrage kinderen (vanaf twaalf jaar) langs kaarsrechte wanden kunnen klauteren en kloven kunnen oversteken.

Luchtschommels, spookkastelen en houten jachttorens op de Geisterberg

De Geisterberg is alleen in de zomer (juni-oktober) geopend. Parkeren kan op het parkeerdek of in de garage van het dalstation van de lift: Alpendorf 2 in St. Johann im Pongau. Klik hier voor meer informatie over exacte openingstijden, prijzen en faciliteiten, zoals het huren van een klimuitrusting voor Drachi’s Klettersteig.

Iets eten en drinken kan midden in het avonturenpark in de Buchau-Hütte, met groot terras, eigen kinderboerderij en speeltuin met schommels, glijbaan, draaimolen, tractors en skelters.

Buchauhütte

Een middelzware panoramawandeling voert vanaf de Buchau-Hütte via de Gernkogelalm naar de Sonntagskogel. Volg een pad naar rechts rond de beboste kam van de Gernkogel. Steek het brede zadel over en wandel langs het stuwmeer naar de Sonntagskogel; een pad leidt direct over de kam naar de top op 1825 meter. Loop terug via de route waarlangs je bent gekomen. De totale afstand vanaf het bergstation van de Alpendorf-lift naar de top bedraagt bijna 7 kilometer.

Bos- en boomparcoursen

Uitzicht op Alpendorf (links voor) en St Johann (rechts achter) vanaf de panoramaweg

Ook in het dal kun je, zeker op warme zomerdagen, sport en spel-wandelingen voor het hele gezin maken. Direct in het Alpendorp begint de Alpendorf Panoramaweg, met op een deel van de route een educatief bomenpad. Over een lengte van één kilometer groeit hier een groot deel (meer dan 30 soorten) van het Oostenrijkse bestand van naald- en loofbomen. Op bordjes bij elke boomsoort staan tekeningen van de vrucht en bladeren en weetjes over onder meer gebruik van het hout en de vruchten.

Bordjes bij elke boomsoort

Zo leren we dat slechts 180 van de meer dan 600 soorten eikenbomen geschikt zijn voor het maken van barrique-wijnvaten, en dat de schors van eikenbomen in de volksheelkunde wordt gebruikt om mond- en slijmvliesontstekingen te helen. Of dat de lichtgroene toppen van de spar niet alleen eetbaar zijn, maar als siroop ook een beproefd huismiddel zijn tegen hoesten. Daarnaast krijg je al wandelend ook algemene informatie over de bomenpopulatie in Oostenrijk, zijn er rustplaatsen met houten parasols en ligstoelen rondom het pad en is er zelfs een ‘boomknuffelstation’.

Baumparcours © JO Salzburg

Aan de rand van het stadje St. Johann, bij de huisberg Hahnbaum, valt het bos op weer een heel andere manier te verkennen. In JODY’s boomparcours voeren vier wandelroutes naar (gratis) parcoursen met op 20 meter boven de grond een dertigtal klim- en speelstations tussen het bladerdak, zoals bruggen, ringen, palen en andere obstakels. Met wijze uil JOdy en eekhoorntje JOey als wegwijzer kunnen kinderen hier naar hartenlust klimmen, klauteren en balanceren. Veiligheidsriemen zijn niet nodig, dankzij stalen netten langs het hele parcours.

De mascotte Jody wijst de weg naar het boomparcours

Je bereikt het boomparcours door vanaf de parkeerplaats bij het boszwembad in St. Johann (Badweg) de bordjes richting Motorikpark te volgen. Na een bezoek aan het klimpark lokt uiteraard een verkoelende duik in dit buitenzwembad met duiktoren, 35 meter lange waterglijbaan, een apart kindergedeelte met twee ondiepe baden, kinderspeelplaats, buffet en terrascafé.

Kloofwandeling

Het onschuldige begin van de Liechtensteinklamm

Een vakantie in St. Johann is niet compleet zonder een bezoek aan de Liechtensteinklamm, het waarschijnlijk populairste (familie)uitje in de hele regio. De kloof, een van de langste en diepste ravijnen in de Alpen, maakt indruk dankzij de met mos bedekte stenen, de bulderende watervallen en de snel stromende watermassa’s. De steile rotswanden staan op sommige plekken zo dicht op elkaar dat je hooguit nog een smalle streep lucht ziet. Het mooist is het er waarschijnlijk op zonnige dagen aan het einde van de middag, als zonnestralen een regenboog creëren in de fijne nevel van de watervallen.

Liechtensteinklamm

De vier kilometer lange kloof werd al in 1876 voor het publiek toegankelijk gemaakt, mede door een donatie van vorst Johannes II van Liechtenstein (vandaar de naam). Adel en gegoede burgers uit de steden wisten de weg naar de nieuwe toeristische attractie al snel te vinden dankzij de in 1875 geopende spoorlijn van Salzburg via St. Johann naar Wörgl. Later waren kloofwandelingen ook bij het grote publiek in trek. Het was dan ook een drama toen op 27 mei 2017 een gedeelte van de kloof instortte en daarbij ook delen van het 1,5 kilometer lange wandelpad werden vernietigd. De Liechtensteinklamm ging noodgedwongen dicht en kon pas na ruim drie jaar en een investering van bijna 7 miljoen euro in juni 2020 weer worden geopend. Tijdens de renovatie zijn in totaal drie tunnels, vier galerijen en 60 valnetten met een totale lengte van 1.100 meter gebouwd. De grootste nieuwe attractie is de Helix, een wenteltrap van roestkleurig cortenstaal die tot 30 m de diepte in gaat en inmiddels zelf een populair fotomotief is geworden.

De Helix in de Liechtensteinklamm

De Liechtensteinklamm is vanaf begin mei tot eind september dagelijks van 09.00 tot 18.00 uur (laatste entree) en in oktober van 09.00 tot 16,00 geopend, behalve bij extreme weersomstandigheden. Dankzij veilige (loop)bruggen is deze wandeling geschikt voor de hele familie. Op weg naar de kassa (Liechtensteinklammstraße 123 in St. Johann im Pongau) kom je langs enkele openbare parkeerplaatsen. Zet de auto daar neer, want het is niet toegestaan tot aan de kloof zelf te rijden. In het hoogseizoen zijn er vanwege het grote aantal bezoekers met name tussen 10.00 uur en 14.30 lange wachttijden (tot een uur) bij de kassa. Plan je bezoek bij voorkeur voor of na deze tijden. Klik hier voor meer informatie over openingstijden en toegangsprijzen.

Restaurant Klammwirtin (Liechtensteinklammstraße 123 in St. Johann im Pongau), naast de kassa bij de ingang van de kloof, heeft een groot terras en een souvenirwinkel met producten en kunsthandwerk uit de regio. Bij Maria Riefler, de Klammwirtin dus, kun je terecht voor klassiek Oostenrijkse gerechten als Knödel, Spätzle, Schnitzel en Gröstl, naast salades en kleine snacks. Vanaf 18.00 uur (na sluiting van de kloof) is parkeren direct bij het restaurant wel mogelijk.