Alpe-Adria-Radweg Salzburgerland

Met de fiets over de Alpen

Tekst en beeld: Binnert de Beaufort

De Alpe-Adria-Radweg, in 2008 met hulp van de Europese Unie gerealiseerd, werd tijdens de Fiets- en Wandelbeurs 2015 in Amsterdam uitgeroepen tot ‘Europese fietsroute van het jaar’. Waarom? De grensoverschrijdende fietstocht van Salzburg tot aan het Italiaanse Grado aan de Adriatische Zee, in totaal 410 kilometer lang, slingert zich door een prachtig berglandschap en bestaat voor het grootste deel uit vrij liggende fietspaden met duidelijke bewegwijzering. Hoewel de weg door en over de Alpen loopt, is het toch geen al te zware route, onder andere doordat er een paar tunnels in zijn opgenomen. Zo ‘bedwing’ je de acht kilometer lange Tauerntunnel per trein onder de bergen door. Met een basisconditie is de Alpe Adria kortom prima te doen. Het klimwerk vindt vooral plaats in de eerste helft. Wie daar tegenop ziet, doet er goed aan een e-bike te huren. Wij verkennen het Oostenrijkse deel van de tocht: vier etappes (200 kilometer) vanaf Salzburg door het Salzburgerland naar Villach in Karintië, niet ver van de Italiaanse en Sloveense grens. De hier beschreven twee etappes liggen in het Salzburgerland. Een beschrijving van de twee etappes door Karinthië lees je hier.

Etappe 1: Salzburg-Bischofshofen (53,8 kilometer)

Het zomert flink wanneer wij ’s ochtends tegen tienen op onze fietsen stappen. We vertrekken vanaf ons hotel en fietsen door een rustige, lommerrijke woonwijk naar de oostoever van de Salzach, de rivier die Salzburg doorsnijdt en die onze belangrijkste gids zal zijn tijdens de eerste twee etappes. Salzburg is een echte fietsstad. Overal vind je goede en veel gebruikte fietspaden. Wij hebben de dag ervoor al onze All Terrain Bikes (ATB) getest voor een bezoek aan de grote biertuin van de Augustiner Bräu waar we Sauerbraten met zuurkool aten en een bescheiden pul bier dronken.

Het is aangenaam fietsen op de autovrije kade langs de Salzach, met vóór ons, op een heuvel in een kromming van de rivier, de oude binnenstad. Bij de Staatsbrücke steken we de Salzach over en vervolgen onze weg op het verharde fietspad langs het water. Al snel ligt de stad achter ons, het beton gaat over in een schaduwrijk bos. Rechts van ons, achter de bomen, zien we in de verte het gebergte dat Oostenrijk van Duitsland scheidt. Het pad is nu semi-verhard maar nog altijd goed begaanbaar. Heel langzaam begint het nu te stijgen en wordt de Salzach wilder.

Frisse duik

Na ongeveer vijf kilometer fietsen passeren we het Waldbad Anif, een natuurzwembad in een dichtbegroeid dennenbos. Het is wat vroeg om al te pauzeren, hoe vriendelijk het meertje ons ook toelacht. We fietsen nog twaalf kilometer en komen aan bij het stadje Hallein, een prima plek voor een koffiepauze. Bij voorbeeld onder de oranje parasolletjes op het terras van de ijssalon aan de oude Mathias-Bayrhamer-Platz. Hallein kreeg wereldfaam omdat Franz Xaver Gruber, componist van de melodie van kerstklassieker ‘Stille nacht!, Heilige Nacht’ hier vanaf 1833 tot aan zijn dood woonde.

We zoeken de rivier weer op, maar de lust tot het zingen van kerstliederen vergaat ons al snel wanneer de eerste echte klimmetjes zich aandienen. Dit is afzien in de hitte, hoe prachtig het Salzburgerland ook is: groene weiden met grazende alpenkoeien, gemengde bossen, en beneden de Salzach, glinsterend in de zomerzon. Weer terug bij de rivier wacht ons in het dorpje Kuchl een frisse duik in de Bürgerausee, een kunstmatig aangelegd meer omringd door groene grasvelden.

Waterval

Na Kuchl volgt direct een pittige klim. Je kunt de afdaling die er op volgt tussentijds onderbreken om rechtsaf te slaan en nog verder omhoog naar de Gollinger Wasserfall, een van de bekendste in het Salzburgerland, maar je kunt ook gewoon doorfietsen om te lunchen in Golling zelf. Aan de drukke hoofdstraat van dit wintersportplaatsje liggen traditionele Gasthöfen met houten balkons, plantenbakken met geraniums en op de muren kleurrijke, traditionele schilderingen.

Golling is psychologisch gezien ook de beste plek om een lange lunchpauze te nemen, want erna volgen vrij snel achter elkaar twee steile klimmetjes die wij noodgedwongen met de fiets aan de hand nemen (hadden we maar een e-bike moeten huren!). Daarna rijden we door een tunneltje op een smalle stoep pal naast de weg. Ben je angstig van aard, dan is het raadzaam om deze tunnel ook lopend te doen. Daarna is het nog zo’n acht kilometer fietsen op een weg zonder fietspad met vrij veel verkeer. De Salzach ligt hier ingebed tussen twee steile bergwanden. Uiteindelijk komt er dan toch een fietspad en is het ergste leed geleden.

Bij Pfarrwerfen steken we de rivier over. Een prettig onverhard pad leidt ons naar Bischofshofen waar we weer naar de westoever gaan van de Salzach. Bischofshofen is een traditioneel wintersportoord, waar het zogenaamde Vierschansentoernooi eindigt. We nemen onze intrek bij Gasthof Alte Post, een old school Oostenrijks hotel met geraniums aan het houten balkon. We zijn gesloopt maar voldaan. En omdat het vijf uur is, ­belonen we onszelf met een glas wijn op het zonnige terras.

Etappe 2: Bischofshofen-Bad Gastein (48,6 kilometer)

We verlaten Bischofshofen op een goed begaanbaar fietspad. Een paar keer wisselen we van oever. De rivier wordt nu met enige regelmaat door stuwdammen onderbroken. Na een kwartier fietsen treffen we visser Stefan, al 34 jaar trots lid van de Fischer Stammtisch van St. Johann, het stadje dat we vijf minuten later zullen doorkruisen. Waar hij op vist? ‘Forel’. En willen ze bijten? ‘Zeker’, zegt hij met een grote glimlach. ‘Soms zijn ze wel zó groot’, voegt hij toe en maakt met zijn handen het universele vissersgebaar.

In Schwarzach drinken we koffie op het terras van hotel Post. Een kleine inspectie van het traditionele hotel leert dat een lokaal jachtgezelschap in het café al gezellig aan het bier is. Voor ons geen bier, althans, nog niet. Eerst wachten ons negen kilometer van vooral veel stijgen. We fietsen over geasfalteerde, lokale weggetjes met weinig verkeer, passeren een ietwat somber uitziend stuwmeer, rijden door vochtige, met beekjes dooraderde bossen. De Salzach ligt steeds dieper in het dal. Maar dan gaat het plotseling weer vrij steil naar beneden tot aan het oord Gigerach . Hier verlaten we definitief de Salzach en slaan we linksaf in de richting van ons einddoel van vandaag: Bad Gastein. Een ietwat verdrietig moment, de rivier was een vertrouwde reisgenoot geworden.

We komen eerst een tunneltje tegen van een kleine tweehonderd meter lengte. Het fietspad is hier breed en geheel afgescheiden van de weg. Gelukkig is dat ook het geval bij de anderhalve kilometer lange Klamm-tunnel die al snel volgt. Eenmaal weer in de buitenlucht is het tijd voor de lunch. Dat doen we op het met een tent overdekte terras van Gasthof Burgblick, ja, inderdaad, dat uitzicht biedt op de naast de weg gelegen Burg Klammstein. Op het terras staat een podiumpje met een synthesizer. Aan de muur de aankondiging dat hier vanavond een lokale band zal optreden en dat er ‘Witze’ worden verteld. De herbergier, de in Lederhosen gestoken trotse eigenaar van het Gasthof, vertelt dat hij de moppentapper is. ‘Samen met mijn zoon.’

Kuuroord

We volgen een langzaam stijgend pad langs een snelstromend riviertje. Bewolking in de verte kondigt regen aan, maar de zon schijnt nog als we Bad Hofgastein bereiken: Een bijzonder plaatsje met dure kledingwinkels, fonteintjes, een standbeeld van keizer Franz Josef op het gelijknamige plein. Overal thermale baden die horen bij luxueuze hotels die dateren van het begin van de vorige eeuw, een bijna surreële sfeer van rijkdom en reinheid, zoals je die ook treft bij andere oude Europese kuuroorden zoals Baden Baden in Duitsland en Montecatini in het Italiaanse Toscane. Een man met een uitgemergeld gezicht en wandelstok loopt over straat, niet veel ouder dan dertig. Hij draagt een smetteloos lichtblauw overhemd, een beige lamswollentrui om zijn schouders geslagen, een mooie donkerblauwe chino, donkere zonnebril. Op de begraafplaats van de dorpskerk wordt iemand ter aarde besteld. Een in klederdracht gehuld blazersensemble bewijst de overledene de laatste eer waarna de pastoor een gebed uitspreekt, zachtjes ondersteund door zo’n tweehonderd in het zwart geklede mensen.

Wij fietsen verder. De beek gaat nu door een parkje in een loodrechte lijn naar het op de flanken van het Hohe Tauern-gebergte gelegen Bad Gastein, onze eindbestemming. Zo snel als de regen komt, is hij al weer weg. De belle époque hotels van het ooit zo beroemde ski- en kuuroord glimmen boven ons in het strijklicht van de namiddagzon. We verlaten de beek en fietsen over een almaar steiler wordende slingerweg , het laatste half uur met de fiets aan de hand. Dan zijn we eindelijk in Bad Gastein. Het is niet lastig je voor te stellen hoe keizerin Sisi met haar Franz Josef hier in een koets door de straten reed, op weg naar een bal in een rijkverlichte zaal in een van de hotels die hoog boven de straat uitsteken, als willen zij wedijveren met de bergtoppen boven het stadje. We bewonderen de beroemde waterval midden in de stad en nemen met verzuurde benen onze intrek in het oude hotel Europa, dat gelukkig nauwelijks lijkt gemoderniseerd. Die nacht slapen wij in met het geluid van de waterval. Morgen verlaten we het Salzburgerland en begroeten we Karinthië.

Tips & Adressen

Meer informatie over de (verschillende etappes van) de fietsroute, gastronomie onderweg en een overzicht van aanbieders waarbij je de tocht inclusief bijvoorbeeld fietshuur, accommodaties, bagagevervoer, (trein)transfers en kaartmateriaal kunt boeken: alpe-adria-radweg.com; alps2adria.info

Voor het rijden van de Alpe-Adria-Radweg is de gelijknamige fietsgids onontbeerlijk. Het is een zeer complete ringbandgids, handig in het gebruik bovendien, ook onderweg. Als je bij een reisorganisatie boekt, informeer dan of je deze gids erbij krijgt. Ga je op eigen gelegenheid? De gids, wel alleen in het Duits verkrijgbaar, is onder meer te bestellen bij: webshop.fietsvakantiewinkel.nl

In het Salzburgerland loopt de Alpe Adria Radweg bijna synchroon aan de Tauern Radweg. Logo’s van zowel de Alpe Adria Radweg als de Tauern Radweg vind je op
de groene borden tijdens de route, de Oostenrijkse equivalent van de rood/witte fiets­borden van de ANWB in Nederland.

Indien je de reis op eigen fietsen wilt maken, laat deze dan vooraf door een fietsenmaker controleren/repareren. Vooral tijdens de lange afdaling van Mallnitz naar Obervellach (derde etappe) worden de remmen flink op de proef gesteld. Fietshelmen zijn noodzakelijk.

Vooral in de zomer kan het flink warm worden in Oostenrijk. Op verschillende plaatsen langs de route zijn er (natuur)zwembaden en meertjes. Neem handdoek en zwemkleding mee in de fietstas.

Overal langs de route vind je goede restaurants die de traditionele Oostenrijkse keuken serveren. Sommige restaurants richten zich specifiek op fietsers. Als je wilt lunchen tijdens de route, zorg er dan voor dat je op tijd binnen bent. Restaurants sluiten meestal om 14.00 uur.

Lees hier meer over etappe 3 & 4 in Karinthië