Bezienswaardigheid

Mauthausen Memorial

Tekst: Emely Nobis / Beeld: Frits Roest

Het voormalige concentratiekamp Mauthausen (Opper-Oostenrijk), nu een waardig monument voor de slachtoffers van de Holocaust, werd in augustus 1938 opgericht door de de SS. Dat gebeurde al vijf maanden na de annexatie van Oostenrijk door nazi-Duitsland. Doorslaggevend voor de keuze van de locatie was de bestaande granietgroeve hier. De gevangenen werden aanvankelijk voor de opbouw van het kamp ingezet. Daarna moesten ze voor de SS-onderneming ‘Deutsche Erd- und Steinwerke GmbH’ bouwmateriaal voor de monumentale bouwwerken van het nationaalsocialistische Duitsland leveren.

Poort van het concentratiekamp (van binnen gezien)

Tussen 1938 en 1945 werden ongeveer 190.000 mensen uit meer dan 40 landen in Mauthausen of in een van de vele nevenkampen gevangen gehouden. Op 20 juni 1947 droeg de Sovjet-Russische bezettingsmacht het voormalige concentratiekamp aan de republiek Oostenrijk over met de verplichting er een gedenkplaats op te richten. De meeste gevangenenbarakken, de nog aanwezige SS-barakken en de bedrijfswerkplaatsen van de steengroeve werden toen afgebroken en in het voorjaar van 1949 werd de gedenkplaats officieel geopend.

Klaagmuur

Op het terrein kun je restanten van het kamp en de gangen naar de steengroeve bezoeken. Ook staan er tientallen nationale herdenkingsmonumenten die verschillende landen er na de oorlog hebben geplaatst op het terrein van de voormalige SS-administratiebarakken.

Het Nederlandse monument, onthuld in 1986, is vormgegeven als een tempel, met open ruimtes die symbool staan voor de gebroken levenslijn. Het is gemaakt door kunstenaar Appie Drielsma. De namen van de 1658 uit Nederland afkomstige slachtoffers staan op plaquettes. In de onmiddellijke nabijheid staat onder meer het monument voor de in het kamp omgekomen Sinti en Roma.

Kamer der namen

De voormalige ziekenboeg doet sinds 1970 dienst als museum. Sinds mei 2013 huisvest dit historische kampgebouw de permanente tentoonstellingen ‘Concentratiekamp Mauthausen 1938-1945’ en ‘Mauthausen als plaats delict – Op zoek naar sporen’. In de indrukwekkende ‘Kamer der namen’ zijn in zwevende glasplaten de namen gegraveerd van ruim 81.000 mensen die in het KZ Mauthausen en de nevenkampen stierven van wie de naam bekend is.
Erinnerungsstraße 1 in Mauthausen, mauthausen-memorial.org

Kijk wat je allemaal in de omgeving kunt doen op onze wegwijzer.