Made in Austria: Grüne Erde

Eco-pionier

Tekst: Emely Nobis / Beeld:

Wat is Grüne Erde?

Kassen op het terrein van de Grüne Erde Welt

Een Oostenrijkse producent en distributeur van massief houten meubelen, matrassen, woningtextiel, woonaccessoires, cosmetica en kleding. Het assortiment omvat inmiddels ruim 6500 verschillende producten, allemaal gemaakt van natuurlijke, hernieuwbare grondstoffen. De houten onderdelen van meubels komen uit de eigen timmerwerkplaats in Sittersdorf (Karinthië). De rest wordt sinds 2018 vervaardigd in de zogeheten Grüne Erde-Welt in Pettenbach (Opper-Oostenrijk) en bij een aantal kleine partnerbedrijven.

Wie richtte het op?

links: Matras Weisse Wolke (witte wolk). Rechts: Directeuren Reinhard Kepplinger & Kuno Haas © Grüne Erde

Karl Kammerhofer. Dat was in 1983 in het plaatsje Scharnstein. Als lid van de opkomende groen-alternatieve beweging streefde hij naar een alternatieve, ecologische en sociale vorm van ondernemen. Het eerste Grüne Erde-product was de Weiße Wolke, een handgemaakte, natuurlijke matras. Om grondstoffen hiervoor te kunnen kopen en de productie te financieren, hield hij een crowdfunding-actie – al heette dat indertijd nog niet zo – onder de vijfduizend klanten van zijn alternatieve boekhandel. Dat waren meteen ook de eerste afnemers van de matras.

In 1993 verkocht Kammerhofer de Grüne Erde aan medewerker Reinhard Kepplinger en diens studievriend Kuno Haas, die tot op heden bedrijfsleider en vennoten zijn. Inmiddels werken er zo’n 545 mensen bij het bedrijf en bedraagt de jaaromzet circa 76 miljoen euro (stand 31-7-2021).

Veel producten worden nog steeds met de hand gemaakt © Grüne Erde

Grüne Erde wil niet afhankelijk zijn van banken of andere grote investeerders – om uit te sluiten dat die te invloedrijk worden en het lastig maken om vast te houden aan de eigen filosofie. Geld voor verdere investeringen wordt daarom sinds 2013  opnieuw via crowdfunding opgehaald bij klanten en geestverwanten. Zij worden ‘beloond’ met 3 procent rente per jaar in de vorm van Grüne Erde-tegoedbonnen of krijgen desgewenst 2 procent rente overgeschreven naar hun bankrekening.

Van het geld dat deze manier werden ‘opgehaald’, is in Scharnstein onder andere een voormalige zeisenmakerij lands de Almfluß gekocht met daar omheen een grondstuk van 60.000 vierkante meter. Hier wordt het komende decennium de Grüne Erde-Campus am Almfluss ontwikkeld.  die moet aansluiten bij de manier waarop medewerkers in de toekomst (willen) werken. Ook komen er woningen voor medewerkers. De historische gebouwen van de zeisenmakerij worden aangepast en in de campus geïntegreerd.

Waarom keurmerken?

Grondstoffen om aan te raken

Door vaak weinig transparante toeleveringsketens is het voor eindgebruikers meestal moeilijk te doorzien of producten daadwerkelijk biologisch, eerlijk geproduceerd, milieuvriendelijk en maatschappelijk verantwoord zijn. Bij Grüne Erde zijn ze er in elk geval transparant over. Ze melden bij elk product waar de grondstoffen vandaan komen en waar ze verwerkt zijn. De keurmerken die ze gebruiken worden op hun website opgesomd en toegelicht. Zo hebben de volledig vegan bedtextiel (kussens, dekbedden), sinds kort in het assortiment, het internationaal erkende V-label dat garandeert dat producten geen dierlijke grondstoffen bevatten én dat er in het productieproces geen hulpstoffen van dierlijke oorsprong worden gebruikt. Toch is niet elke grondstof gecertificeerd. Voor kleine producenten die ze goed kennen en vertrouwen wordt een uitzondering gemaakt, omdat het aanvragen van een keurmerk voor hen soms (te) kostbaar is.

Welke uitdagingen zijn er?

De ingang ligt verscholen tussen de bomen

Genoeg, bijvoorbeeld als het gaat om verpakkingsmateriaal. Voor het transport van matrassen is er al een afbreekbare folie van mais en zetmeel beschikbaar, maar met name bij de cosmetica worstelen ze met het plastic-probleem. Daarom ontwikkelen ze onder meer een procedé om vloeibare shampoo om te zetten in een vaste vorm die verpakt kan worden in papier. Je wast dan je haren met een stuk zeep.

Soms ook veranderen inzichten over wat al dan niet verantwoord is. Zo heeft Grüne Erde bij de textiel- en kledingproductie vijf jaar geleden kasjmier in de ban gedaan. Het is dan wel een natuurlijk product, maar door de grote vraag worden er steeds meer kasjmiergeiten gefokt. Omdat die beesten gras met wortels eruit trekken en bodemschade aanrichten met hun grote hoeven, was dat bepaald niet ecologisch meer.

Waar beleef je het?

In de winkel annex showroom veel licht en natuurlijke materialen

De Grüne Erde-Welt in Pettenbach is tevens een bezoekerscentrum. Het complex omvat diverse tuinen, boomgaarden, bloemenweides, biologische akkers en twee grote kweekkassen. De eigenlijke productie vindt plaatst in een nieuwbouw van hout en glas met daarin tevens een winkel annex showroom met vegetarische bio-bistro. In de showroom staan vrijwel alle producten uitgestald, is er een informatiewand over de geschiedenis en filosofie van het bedrijf en kun je dankzij filmpjes en ‘kijkgaten’ zien hoe er in de aanpalende ruimtes wordt geproduceerd. Dertien lichthoven vol bomen en planten halen de natuur letterlijk naar binnen. Dat het gebouw met zonnepanelen en aardwarmte klimaatneutraal wordt verwarmd, spreekt voor zich.

Om de nieuwbouw – een ontwerp van ecologische architect Klaus K. Loenhart van het Grazer architectenbureau terrain:integral – te kunnen realiseren, moest eerst een (failliete) keukenfabriek op het terrein worden gesloopt. Om te voorkomen dat honderden vrachtauto’s het sloopmateriaal moesten afvoeren, is zo veel mogelijk hergebruikt. Zo werd het puin ter plekke vermalen en verwerkt tot beton voor het fundament van de nieuwbouw. Ook sympathiek: De geplande entree werd verplaatst toen bleek dat een oude ahornboom in de weg stond. Die wilde men liever niet kappen. Nu wordt de geredde kolos prachtig weerspiegeld in de glazen façade van het pand.

De productiehal en winkel gaan schuil achter de bomen in het uitgestrekte park

Bij Grüne Erde zullen ze de eersten zijn om te zeggen dat ze nog lang niet alles goed doen, maar ze doen wel erg goed hun best.

Het Grüne Erde-terrein inclusief de tuinen en kassen is vrij toegankelijk. Ook kun je deelnemen aan (thema)rondleidingen over het terrein én door de productie. Informatie: grueneerde.com/welt

 Grüne Erde-producten zijn behalve online ook te koop veertien eigen winkels in Oostenrijk en Duitsland.

Kijk wat je allemaal in de omgeving kunt doen op onze wegwijzer.